Stolpersteine

Stolpersteine (ook bekend als struikelstenen) is een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Het is een over geheel Europa verspreid monument voor de slachtoffers van het nationaalsocialisme.

Demnig brengt gedenktekens aan op het trottoir voor de vroegere woonhuizen van mensen die door de nazi’s verdreven, gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord gedreven zijn. Deze Stolpersteine herinneren aan Joden, Sinti en Roma, politieke gevangenen, dienstweigeraars, homoseksuelen, Jehova’s getuigen en gehandicapten. De kunstenaar noemt ze Stolpersteine omdat je erover struikelt met je hoofd en je hart, en je moet buigen om de tekst te kunnen lezen.
Op de stenen zijn, in een messing plaatje, de naam, geboortedatum, deportatiedatum, plaats en datum van het overlijden gestanst. De kleine stenen (10 x 10 cm) werden lange tijd alle door de kunstenaar zelf gemaakt en geplaatst. Genoodzaakt door de stormachtige ontwikkeling van het project, laat hij zich tegenwoordig door de bevriende beeldhouwer Michael Friedrichs-Friedländer ondersteunen. Incidenteel worden de stenen geplaatst door gemeentelijke stratenmakers. Dit is bijvoorbeeld het geval in Eindhoven, waar het om een zeer groot aantal stenen gaat.
Op 16 december 1992, de vijftigste verjaardag van het bevel van Heinrich Himmler tot deportatie van duizend Roma en Sinti, plaatste Demnig voor het stadhuis van zijn woonplaats Keulen een steen met daarop een messing plaatje met de eerste regels van dit bevel. Op 4 januari 1995 plaatste hij in Keulen de eerste Stolpersteine, toen nog zonder toestemming van de autoriteiten. In mei 1996 plaatste hij, eveneens zonder toestemming, 51 Stolpersteine in de Oranienstraße in Berlin-Kreuzberg. Op 23 oktober 2018 is de 70.000ste steen geplaatst in Frankfurt.
Sinds januari 2015 wordt het project georganiseerd door de stichting Spuren – Gunter Demnig. Deze zal het project voortzetten als Gunter Demnig daartoe zelf niet meer in staat zal zijn.

Eerste Stolperstein voor het stadhuis van Keulen met het deportatiebevel van Himmler (geplaatst op 16 december 1992). (Foto: Wikipedia)

In april 2010 wordt er door de vereniging Behoud Synagoge Zuidlaren besloten, om achttien Stolpersteine te plaatsen. Deze gedenkstenen komen in de stoep voor de vroegere woningen van Joodse oorlogsslachtoffers.

Annerweg 13 (Foto: Traces of war)

Annerweg 13:
Deze Stolpersteine gedenken het gezin de Vries. Omdat zij Joods waren, werden zij gedeporteerd naar Westerbork en van daaruit naar vernietigingskamp Auschwitz.

Simon de Vries, geboren 1923,
vermoord 15-08-1942 Auschwitz

Eva Henderika de Vries-Magnus, geboren 1891,
vermoord 25-01-1943 Auschwitz

Aron Salomon de Vries, geboren 1928,
vermoord 28-10-1942 Auschwitz

Bernhardlaan 12 (Foto: Traces of war)

Bernhardlaan 12:
Deze Stolpersteine gedenken het gezin van Dam. Omdat zij Joods waren, werden zij gedeporteerd naar Westerbork en van daaruit naar vernietigingskamp Auschwitz.

Jakob van Dam, 57 jaar,
vermoord 31-08-1942 Auschwitz

Anna van Dam-Nathans, 43 jaar,
vermoord 31-08-1942 Auschwitz

Esweg 19 (Foto: Traces of war)

Esweg 19:
Deze Stolpersteine gedenken het gezin Joosten. Omdat zij Joods waren, werden zij gedeporteerd naar Westerbork en van daaruit naar vernietigingskamp Auschwitz.

Israel Joosten, 67 jaar,
vermoord 19-11-1942 Auschwitz

Eva Joosten-Gans, 62 jaar,
vermoord 19-11-1942 Auschwitz

Marthe Joosten, 22 jaar,
vermoord 19-11-1942 Auschwitz

Stationsweg 14-16 (Foto: Traces of war)

Stationsweg 14-16:
Deze Stolpersteine gedenken het gezin Cohen. Omdat zij Joods waren, werden zij gedeporteerd naar Westerbork en van daaruit naar vernietigingskamp Auschwitz.

Mozes Machiel Cohen, 54 jaar,
vermoord 31-08-1942 Auschwitz

Sophia Cohen-Meijer, 48 jaar,
vermoord 31-08-1942 Auschwitz

Salomon Benjamin Cohen, 23 jaar,
vermoord 31-08-1942 Auschwitz,

Gerda Henny Cohen, 17 jaar,
vermoord 31-08-1942 Auschwitz

Stationsweg 42 (Foto: Traces of war)

Stationsweg 42:
Deze Stolpersteine gedenken het gezin van Dam en Polak. Omdat zij Joods waren, werden zij gedeporteerd naar Westerbork en van daaruit naar vernietigingskamp Auschwitz.

Izaak van Dam, 49 jaar,
vermoord 1942 Midden Europa

Eva van Dam-Nathans, 49 jaar,
vermoord 31-08-1942 Auschwitz

Martijn Bertus van Dam, 23 jaar,
vermoord 1945 Gross Rosen

Simon Machiel van Dam, 20 jaar,
vermoord 1942 Auschwitz

Bernhard Max van Dam, 10 jaar,
vermoord 31-08-1942 Auschwitz

Betje Polak, 29 jaar,
vermoord 1942 Auschwitz