Krantenartikelen Lentis 2015-2024

2 april 2016 – Oostermoer – Film over Franse para in de maak

17 augustus 2016 – Oostermoer – Who dares wins

9 november 2016 – Oostermoer – Het ‘Pissebed’

9 september 2016 – Oostermoer – Verhalen van Dennenoord

16 november 2016 – Oostermoer – Slingerthee

• 19 oktober 2016 – Oog TV:
  De vrijwilligersorganisatie Lentis Erfgoed is op zoek naar foto’s en verhalen van mensen die ervaringen hebben met de ‘gestichten’ Dennenoord in Zuidlaren of Groot Bronswijk in Wagenborgen.
  Gedurende de maanden oktober en november zullen op de woensdagmiddag medewerkers van Lentis Erfgoed aanwezig zijn in de expositieruimte (museum) op het terrein van Dennenoord in Zuidlaren. Losse foto’s en foto’s in albums kunnen ter plekke worden gescand.
  Ook de verhalen behorende bij de foto’s of werkervaringsverhalen kunnen op de woensdagmiddagen worden verteld en vastgelegd.
  Indien gewenst kunnen foto’s ook thuis worden gescand en verhalen vastgelegd.

23 november 2016 – Oostermoer – Moeder komt zo!

30 november 2016 – Oostermoer – Overplaatsing

7 december 2016 – Oostermoer – De achterste haasjedrager

• 12 december 2016 – Dagblad van het Noorden:
  Nog steeds MRSA in Holthuys AnnenVerzorginghuis ’t Holthuys in Annen kampt nog steeds met een besmetting met de voor antibiotica ongevoelige bacterie MRSA. Uit onderzoek is gebleken dat vier medewerkers die de bacterie vorige week bleken te dragen nog steeds besmet zijn. Daarom oeten ze verder medisch behandeld worden en mogen ze geen contact met cliënten hebben.
  De bewoonster die als eerste besmet bleek met MRSA verblijft nog gewoon in het huis en hoeft niet geïsoleerd te worden. ’t Holthuys heeft wel nader onderzoek laten uitvoeren onder andere bewoners. Cliënten en medewerkers reageren daar volgens een woordvoerder rustig op.
  MRSA is op zichzelf een vrij onschuldige bacterie. Bij zieke of zwakke mensen kan besmetting met de ‘ziekenhuisbacterie’ riskant zijn omdat antibiotica niet werken tegen MRSA.

14 december 2016 – Oostermoer – De grens

21 december 2016 – Oostermoer – Loofhuttenfeest

28 december 2016 – Oostermoer – Sandalen

10 januari 2018 – HS krant – De oorlog in Dennenoord

24 januari 2018 – Vriezer post – Open Atelierdagen Noorder Sanatorium Zuidlaren

31 januari 2018 – HS Krant – Kunst in sanatorium

31 januari 2018 – Oostermoer – Echtpaar Ten Haaf verdient erkenning voor verzetsdaden

24 februari 2018 – Dagblad van het Noorden – De Zusterclub van Dennenoord

• 22 mei 2018 – Dagblad van het Noorden:
  Tijd van leven: Jaap Fijma, altijd een lach op zijn gezicht
  

Jaap Fijma

• 4 juni 2018 – Dagblad van het Noorden:
  De Uilen: heldinnen van Dennenoord
  

De zusters van paviljoen 22, die een gezamenlijk dagboek bijhielden om de oorlog door te komen.

20 juni 2018 – HS Krant – Belevenis Tafels voor De Enk in Zuidlaren

4 Juli 2018 – Oostermoer – Munitie in omgezaagde eik

19 september 2018 – Oostermoer – Lentis doet mee aan de Social Run

10 oktober 2018 – Oostermoer – Rondje Dennenoord officieel geopend

10 oktober 2018 – Oostermoer – Lentis geeft jaar collegegeld terug

10 oktober 2018 – Oostermoer.2 – Lentis geeft jaar collegegeld terug

• • • 26 oktober 2018 – Dagblad van het Noorden:
      Het Blauwe Paviljoen in Zuidlaren wordt ietsje groter. En begin volgend jaar kun je er een appartement kopen
      
      

      Vanwege werkzaamheden zijn omwonenden wat minder welkom op het terrein van het Noorder Sanatorium. Foto Harry Tielman

31 oktober 2018 – HS Krant – Werk-leerplekken in ggz

28 november 2018 – Oostermoer – 29 november Sint Pannekoek voor iedereen!

28 november 2018 – Oostermoer – Sint Pannekoek in Ontmoetingskerk

28 november 2018 – Oostermoer – Bijeenkomst over toekomst van het Dennenoordterrein

5 december 2018 – De krant van Tynaarlo – Smullen met Sint Pannekoek

• • • 10 december 2018 – Dagblad van het Noorden:
      Lentis heeft ruimte over op terrein Dennenoord en start een zoektocht naar nieuwe mogelijkheden
      
      

      Het Hoofdgebouw van Dennenoord. Foto: Jan Zeeman

      De psychiatrie verandert, daardoor is een nieuwe invulling nodig voor het terrein van Dennenoord in Zuidlaren. Stichting Lentis is hier naar op zoek.
      Nu psychiatrische hulp steeds vaker in de woonomgeving van de patiënten zelf plaatsvindt, ontstaat leegstand in de 35 panden van Lentis op het Dennenoord terrein. Er ontstaat wel behoefte aan nieuwe voorzieningen, bijvoorbeeld voor ouderen die zorg nodig hebben. Wellicht kan Dennenoord daarin voorzien.
      Visie in de maak
      Voor ze spijkers met koppen kunnen slaan, werken Elze Vonk, directeur bedrijfsvoering van Lentis en manager Piet Schollema aan een ontwikkelingsvisie voor het 80 hectare grote terrein. De provincie trok hiervoor onlangs 25.000 euro uit.
      De klus heeft veel voeten in aarde omdat Dennenoord veel historie met zich meebrengt. De psychiatrie wordt er al sinds 1895 beoefend en daardoor is het een van de weinige plekken in Nederland waar je kunt zien hoe dit vak zich in de afgelopen 125 jaar heeft ontwikkeld.
      Beschermd dorpsgezicht
      En er staan panden die gewoon mooi zijn. Neem het hoofdgebouw van Dennenoord. Dit heeft, samen met vier andere panden, een monumentale status. Een groot deel van het terrein is beschermd dorpsgezicht.
      ,,We gaan eerst onderzoeken wat er allemaal op het terrein mogelijk is’’, vertelt Schollema. ,,Wat zijn de waarden van het terrein, wat kan het dragen zonder dat die aangetast worden.’’ In de tweede fase moet duidelijk worden wat er concreet kan gebeuren.
      Noorder Sanatorium heeft al nieuwe bestemming
      Het Noorder Sanatorium in Zuidlaren, ook wel het Blauwe Paviljoen genoemd, staat buiten het terrein van Dennenoord, maar maakte als open kliniek deel uit van Dennenoord. Dit gebouw heeft al een nieuwe bestemming, er komen koopappartementen in. Aanvankelijk was het echter in beeld als woon-zorgvoorziening voor ouderen. Zou die voorziening niet op het Dennenoord-terrein kunnen komen?
      Vonk: ,,Het zou inderdaad mooi in de historische lijn van Dennenoord passen als dat gebeurt’’. ,,Dennenoord startte als opvang voor mensen die zorg nodig hadden, waarbij geen onderscheid werd gemaakt naar wat die mensen mankeerden’’, vult Schollema aan. ,,Nu maken we dat onderscheid wel en maak je een speciale voorziening voor mensen met Alzheimer.’’
      Lentis is zorgverlener
      Maar bovenal is belangrijk dat er voldoende vraag is naar zo’n voorziening. En al draagt Lentis Dennenoord een warm hart toe, de organisatie is er om psychiatrische zorg te verlenen.
      Het terrein zal dan ook grote veranderingen ondergaan. Vonk: ,,Er is een kern dat beschermd dorpsgezicht is, daarbuiten is meer mogelijk. We ontwikkelen de plannen samen met provincie, de gemeente, de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed en uiteraard in goed overleg met de omwonenden.’’

12 december 2018 – Oostermoer – Geld provincie voor ontwikkelingsubsidie Dennenoordterrein

30 januari 2019 – Oostermoer – Gedichtendag open podium in Ontmoetingskerk

13 februari 2019 – Oostermoer – De Laatste Snik en Nice An Loose geven concert

20 februari 2019 – De Schakel – De Laatste Snik en Nice An Loose geven concert

27 februari 2019 – Oostermoer – Amherst 2019: Zuidlaren eert Canadese bevrijders

27 februari 2019 – Oostermoer – De Stiep opent theeschenkerij

27 februari 2019 – Oostermoer – Gemeente eist geld terug van eigenaar Zuidlaarder Hout (v.m. Berkenhof)

27 februari 2019 – Oostermoer – Repair Café Zuidlaren feestelijk geopend

27 februari 2019 – Oostermoer – Tweede Wereldoorlog kostte 290 ‘Zuidlaarders’ het leven

27 februari 2019 – Oostermoer – Wethouder opent Repair Café

2019-03-06.01 – Oostermoer – Pop-opmuseum verrijst in Zuidlaren

6 maart 2019 – Oostermoer – Theeschenkerij De Stiep geopend

20 maart 2019 – Oostermoer – Modeshow in de Ontmoetingskerk

20 maart 2019 – Oostermoer – Spektakelstuk met een moraal in de Ontmoetingskerk

27 maart 2019 – Oostermoer – Modeshow in Ontmoetingskerk

27 maart 2019 – Oostermoer – Repair Café bij Lentis Zuidlaren

24 april 2019 – Oostermoer – Laatse bijeenkomst historiche vereniging over verzet Zuidlaren

1 mei 2019-05 – De krant van Tynaarlo – Dominee Van Enk uit Vries vertelde waar het op stond

1 mei 2019 – De krant van Tynaarlo – Repair Café Zuidlaren opent op 1 en 15 mei haar deuren

1 mei 2019 – De krant van Tynaarlo – Zuidlaarder vindt flesje met zeer giftig goedje bij Noorder Sanatorium

1 mei 2019 – HS krant – Goff Miedema brengt derde boek uit over Tweede Wereldoorlog in Zuidlaren

1 mei 2019 – Oostermoer – Goff Miedema vertelt over Tweede Wereldoorlog in Zuidlaren

15 mei 2019 – De krant van Tynaarlo – Open dag bij De Stiep in Zuidlaren

15 mei 2019 – De Schakel – Activiteiten voor 65+ in ’t Holthuys

15 mei 2019 – Oostermoer – Activiteiten voor 65-plussers in ’t Holhuys

15 mei 2019 – Oostermoer – Open dag op De Stiep

15 mei 2019- Oostermoer – Oranje Fonds steunt realisatie van ontmoetingsplaats Nieuw Laarhof

22 mei 2019 – De krant van Tynaarlo – Nieuwe initiatiefgroep Open Monumentendag in Zuidlaren

22 mei 2019 – De krant van Tynaarlo – Voorzomerconcert in Ontmoetingskerk Zuidlaren

22 mei 2019-05 – Oostermoer – De Stiep overstelpt met belangstelling

22 mei 2019 – Oostermoer – Presentatie van plannen herbestemming Dennenoord

29 mei 2019 – Oostermoer – Repair Café bij Lentis Zuidlaren

5 juni 2019 – De krant van Tynaarlo – ‘Ik ben eigenlijk altijd opzoek naar iets nieuws’ (Noorder Sanatorium)

5 juni 2019-06 – De krant van Tynaarlo – Openlucht Pinksterdienst in Zuidlaren op Dennenoordterrein

5 juni 2019 – De krant van Tynaarlo – Zomermarkt Lentis Activering en Reïntegratie Zuidlaren op Dennenoord terrein

5 juni 2019 – Oostermoer – Pinksterdienst in de openlucht op Dennenoord terrein

5 juni 2019 – Oostermoer – Zomermarkt bij Lentis

19 juni 2019 – Oostermoer – Lentis Festival in Zuidlaren

26 juni 2019 – De krant van Tynaarlo – Vele activiteiten tijdens Lentis Festival Zuidlaren

• 28 juni 2019 – Dagblad van het Noorden:
  Eerherstel voor verzetshelden op Dennenoord in Zuidlaren
  
  

  Eerherstel voor verzetshelden op Dennenoord in Zuidlaren. Foto: Bernd Otter

  Woning E29 op het terrein van psychiatrische inrichting Dennenoord in Zuidlaren heet voortaan ’t Wilhelmina-Huis. De naamgeving is niks minder dan eerherstel voor Willem en Elsiena ten Haaf, die er in de oorlog woonden.
  In 1949 werd Willem ten Haaf ontslagen als hoofd technische dienst en smederij van Dennenoord, omdat hij metaal uit de werkplaats gestolen zou hebben en zou hebben geheuld met de Duitsers. Hij zei dat hij het metaal had begraven om het uit handen van de Duitsers te houden, maar werd niet geloofd. Hij is later vrijgesproken van de beschuldigingen, maar het onrecht was geschied. Het vermiste metaal werd pas in 2007 teruggevonden.
  Tachtig onderduikers
  In werkelijkheid hielp het paar in de oorlog zo’n tachtig mensen aan een onderduikadres, terwijl het op Dennenoord stikte van de Duitsers. Het paar verborg mensen in een zelf gegraven schuilkelder in de tuin, waarvan de ingang werd bewaakt door hond Leo, en in ruimtes onder een paar panden in de buurt. Ze stonden daarin niet alleen, want andere personeelsleden van Dennenoord hielpen daarbij en hadden zelf ook onderduikers in huis. Maar nergens zoveel als bij Ten Haaf.
  Het huis heet nu ’t Wilhelmina-Huis als eerbetoon aan het personeel dat mensen hielp op hun vlucht voor de bezetter. In de schuilkelder hing een portret van koningin Wilhelmina en was daarom door onderduikers al ’t Wilhelmina-Huis gedoopt.
  Moedige mensen
  Op het terrein is ook een paneel onthuld met informatie over de onderduikplekken. Bestuursvoorzitter Martin Sitalsing van Lentis, waar Dennenoord onder valt, sprak bij de onthulling van moedige mensen. Hij stelde dat Willem en Elsiena stonden voor waardigheid voor iedereen en zich daarbij lieten leiden door hun geloof en hun trouw aan het koningshuis.
  De meeste van de nazaten – het paar had elf kinderen – zijn geëmigreerd. Twee van hen wonen nog in Canada. Een flink aantal familieleden – onder meer uit Nieuw-Zeeland – was naar Zuidlaren gekomen voor de onthulling van de naam van het huis waar ‘opa’ heeft gewoond.
  Een zoon van een onderduiker, Hoogezandster Goff Miedema, heeft het wonderbaarlijke verhaal van Ten Haaf opgeschreven in het boek ‘Onderduiken in een broeinest van verzet’.

• 1 juli 2019 – Dagblad van het Noorden:
  ‘Niet elke verzetsdaad was een heldendaad’
  
  

  De Stationsstraat in 1931. In het achterste huis woonde destijds Willem Reilingh, die in 1943 door het verzet is doodgeschoten. Driehonderd meter verderop zijn twee verzetslieden als represaille geliquideerd.

  In Zuidlaren is het nog altijd een vraag: waarom moest NSB’er Willem Reilingh dood? In ‘Een gedenkwaardige kei’ geeft Goff Miedema eindelijk het antwoord.
  Het verhaal begint met een grote kei met een plaquette langs de Stationsstraat. Die ligt op de plek waar op 3 augustus 1943 twee verzetsmensen zijn doodgeschoten door de Duitsers. Met 25 kogels. Luit van der Velde heeft het als jochie van 11 van een afstandje zien gebeuren en het heeft hem nooit los gelaten. Zijn vader had twee keien neergelegd waar nu (sinds 1985) de ‘gedenkwaardige kei’ ligt, een blijvende herinnering aan een van de meest spraakmakende oorlogsgebeurtenissen in Zuidlaren.
  Kogels
  Carel Kwant en Jan ten Kate waren 39 en 28 jaar en beiden lid van het verzet in Meppel. Bij een razzia bij de farmaceutische fabriek Brocades in hun woonplaats zijn ze gearresteerd, vervolgens in het Noorder Sanatorium in Zuidlaren verhoord en daarna bij wijze van represaille een eindje verderop in alle vroegte doorzeefd met kogels. SS’er Johann Mechels was een van de twee beulen, de man die ook 18 moorden bij Marum op zijn geweten had.
  De Duitsers hadden namelijk besloten dat voor elke geliquideerde Duitsgezinde burger drie willekeurige andere burgers zouden worden doodgeschoten. En dat was aan de orde, want op 30 juli 1943 was Willem Reilingh (65) op een stil stukje weg bij Midlaren om het leven gebracht door het verzet. Kwant en Ten Kate hebben Willem Reilingh waarschijnlijk niet eens gekend, maar waren wel de klos.
  Liquidatie
  En ze waren niet de enigen die de liquidatie van Reilingh met de dood moesten bekopen. Door het omleggen van deze NSB’er haalden volgens Miedema vijf mensen het einde van de oorlog niet.
  Drie mannen kregen van het Zuidlaarder verzet opdracht om plaatsgenoot Reilingh (65) te liquideren. Johannes Vis uit Stadskanaal, Jan Boldewijn uit Meppel en de terreinwachter van de Zuidlaarder inrichting Dennenoord Geert Por zouden het klusje klaren.
  Machthebbers
  Reilingh was een van de 126 NSB-leden, die Zuidlaren in de oorlog telde. Een van de meest prominente leden in het dorp en zeer Duitsgezind. Zijn zoon Robbie kwam om aan het Oostfront. Reilingh was een bijzondere man. Hij was consul in Liberia geweest, bewoonde de riante villa Monrovia aan de Stationsstraat. Hij had een Afrikaans jongetje in huis, waarvan menigeen dacht dat deze wel een soort huisslaaf moest zijn. Voor de deur stond ook in de oorlog een mooie auto, dus moest hij wel goede vriendjes zijn met de nieuwe machthebbers en zeker welgesteld. En hadden diens regelmatige bezoekjes per fiets aan Groningen niet allemaal als bestemming het gevreesde Scholtenshuis, waar de Duitsers iedere verdachte van verzet martelde? De meeste Zuidlaarders waren daar wel van overtuigd, denkt Miedema.
  Achteraf blijken het allemaal misvattingen. Reilingh zat financieel aan de grond en zou uit geldnood verhuizen naar Groningen. Het Afrikaanse jongetje behandelde hij als pleegzoon en zeker niet als knecht. En Reilingh had gewoon een kantoor in Groningen waar hij regelmatig aan het werk was.
  Doodsbenauwd
  Maar die misvattingen hebben uiteindelijk wel geleid tot het besluit van het verzet in Zuidlaren om Reilingh te vermoorden. Of eigenlijk niet van het hele verzet, maar vooral van Arnold van Weringh, de leider van het verzet in Zuidlaren, zo blijkt uit de reconstructie van Miedema.
  In het boek dat 3 augustus officieel wordt gepresenteerd doet Miedema omstandig uit de doeken hoe dat is gegaan en ook waarom. Hier volstaat de reden: angst. Het verzet was doodsbenauwd dat Reilingh informatie over het verzet door zou brieven aan de Duitsers. En die angst was volgens Miedema heel reëel en begrijpelijk.
  Daders
  Toch zijn er wel stevige kanttekeningen te plaatsen bij het liquidatiebesluit, zo laat Miedema weten. „Die angst was terecht en dan kan ik me voorstellen dat je tot zo’n besluit komt. Maar dan moet je wel weten wat je doet. Er zijn fouten gemaakt en dat mag ook wel eens gezegd worden.” Zo blijkt dat Van Weringh niet het in het verzet normale overleg te hebben gepleegd voordat de opdracht werd verstrekt. Volgens Miedema heeft Van Weringh heel veel goede dingen gedaan in de oorlog, maar dit was een onzorgvuldig eigenzinnig besluit.
  De Duitsers hadden al vrij snel de drie daders in het vizier. Geert Por en Johannes Vis zijn al op 8 augustus opgepakt en op 20 september bij Witten gefusilleerd. Jan Boldewijn liet zich niet pakken, maar in plaats daarvan is zijn vader geliquideerd. Miedema: „Wat mij steekt is dat er na de oorlog nooit verantwoording is afgelegd over het gebeurde. Dan hadden nabestaanden geweten hoe het gegaan is. Oorlog is tenslotte geen vrijbrief om mensen dood te schieten.”
  Een gedenkwaardige kei is het derde boek van Goff Miedema over de oorlog in Zuidlaren.

3 juli 2019 – Oostermoer – Arien Storm in Raad van Bestuur Lentis

3 juli 2019 – Oostermoer – Na zeventig jaar eerherstel voor verzetsheld Ten Haaf

17 juli 2019 – Oostermoer – Foto-expositie in verpleeghuis De Enk

• 1 augustus 2019 – Dagblad van het Noorden:
  Hoogezandster auteur presenteert derde boek over Tweede Wereldoorlog
  
  

  Goff Miedema uit Hoogezand. Foto: Archief DVHN

  Hoogezandster Goff Miedema presenteert zaterdag zijn derde boek over de Tweede Wereldoorlog in Zuidlaren.
  ‘Een gedenkwaardig kei’ is een boek geworden met onderbelichte, verzwegen en vergeten verhalen. Het is een vervolg op ‘Onderduiken in een broeinest van verzet’ dat Miedema in 2018 uitbracht.
  In zijn nieuwste gaat het over de 289 slachtoffers die vielen tijdens de Tweede Wereldoorlog in relatie tot Zuidlaren. Toegespitst op de vijf slachtoffers als gevolg van de liquidatie van de NSB’er Willem Reilingh in 1943. Door intensief speurwerk kwam Goff Miedema in het bezit van originele documenten uit het persoonlijk archief van de man die Reilingh heeft doodgeschoten (Jan Boldewijn) en aan documenten uit het persoonlijk archief van Willem Reilingh.
  Organisatie van het verzet in Zuidlaren en op Dennenoord
  In het boek is ook veel aandacht besteed aan de organisatie van het verzet in Zuidlaren en op Dennenoord. Ook geeft de auteur een kritische beschrijving van de rol die leden van het verzet in Zuidlaren speelden bij de liquidatie van Willem Reilingh. Het 106 pagina tellende boek wordt afgesloten met herinneringen van Zuidlaarders en oud-Zuidlaarders aan de oorlog in Zuidlaren.
  Karel Frederik Kwant en Jan ten Cate, beiden afkomstig uit Meppel, werden op 3 augustus 1943 als represaille voor de moord op Reilingh door twee Duitse militairen doodgeschoten in
  Zuidlaren. Dit voor de ogen van het gezin van Jan van der Velde. Van dat gezin leeft alleen zoon Luit nog. Hij heeft zijn herinneringen aan deze traumatische ervaringen uitvoerig gedeeld met Goff Miedema.
  De leden van de Mustangs waren belangrijke bronnen
  De auteur heeft zijn boek dan ook opgedragen aan de familie van der Velde en Luit neemt 3 augustus het eerste exemplaar in ontvangst. Het wordt overhandigd door twee leden van de vroegere jongensgroep ‘De Mustangs’, ook Luit was daar in 1947 lid van. De leden van De Mustangs waren belangrijke bronnen voor Goff Miedema.
  De bijeenkomst wordt gehouden in MFC De Ludinge van 10.00 tot 13.00 uur. Rond 12.00 uur zullen de 70 tot 80 gasten bloemen leggen bij de kei die er dankzij de familie van der Velde in 1985 is gekomen ter nagedachtenis aan Kwant en ten Cate. Ook wordt een minuut stilte in acht genomen ter herdenking van de traumatische gebeurtenis die daar 76 jaar geleden heeft plaats gevonden.
  Markt van Melk en Honing
  De bijeenkomst wordt afgesloten met een informeel samenzijn en kunnen de gasten hun gereserveerde boeken in ontvangst nemen. Het boek is op 3 augustus ook te verkrijgen bij Bruna en in de stand van de Historische Vereniging Gemeente Zuidlaren op de Markt van Melk en Honing op de Brink. In de middag is Goff Miedema daar aanwezig.

7 augustus 2019 – Oostermoer – Foto’s Lentis Erfgoed: wie weet wie dat was?

7 augustus 2019 – Oostermoer – Opnieuw zorgen over voortbestaan De Stiep

21 augustus 2019 – De krant van Tynaarlo – Noodverordening Noordersanatorium ingetrokken

21 augustus 2019 – HS krant – Man met metaaldetector vindt Russisch gifflesje in Zuidlaren (Noorder Sanatorium)

21 augustus 2019-08 – Oostermoer – Lentis 4 Mijl Try-out op Dennenoordterrein

21 augustus 2019 – Oostermoer – Magneetvissen in de vijver van het Noorder Sanatorium blijft verboden

• 27 augustus 2019 – Dagblad van het Noorden:
  Deelnemers 4 Mijl van Groningen kunnen benen alvast strekken tijdens ‘proefrondje’ in Zuidlaren
  
  

  Op het terrein van Lentis is een speciaal 4 Mijls parcours aangelegd. Foto: 4 Mijl van Groningen

  Voor iedereen die meedoet aan de 4 Mijl van Groningen of gewoon lekker een rondje wil hardlopen of wandelen, organiseert zorgorganisatie Lentis op zondag 1 september een speciale try-out.
  Op het eigen terrein in Zuidlaren, waar sinds vorig jaar een officieel 4 Mijl parcours gerealiseerd is, kunnen hardlopers en wandelaars hun benen testen in voorbereiding op de 4 Mijl van Groningen op zondag 13 oktober.
  Op zondag 1 september klinkt om 10.30 uur het startschot van het proefrondje. Deelnemen is gratis.

  

• 12 september 2019 – Dagblad van het Noorden:
  Fragment uit artikel:
  Open Monumentendagen in Drenthe: wat mag je niet missen?
  De Open Monumentendagen staan dit weekend voor de deur. Iedereen die wil genieten van de monumentale hoogstandjes van Drenthe komt volop aan zijn trekken.
  Struinen door sanatorium Dennenoord in Zuidlaren
  Dennenoord in Zuidlaren was ooit een streng geleid en van de buitenwereld afgesloten psychiatrisch ziekenhuis, maar tegenwoordig staan de poorten uitnodigend open. Wie er rondloopt, wordt getroffen door de vredige uitstraling van deze bos- en paviljoenrijke omgeving vol dennen en rododendrons.
  Aan fraaie gebouwen geen gebrek: overal tref je architectonische hoogstandjes aan, zoals het uit 1895 stammende hoofdgebouw, de Ontmoetingskerk en de trotse watertoren. In Dennenoord worden op zaterdag doorlopend excursies gehouden. Tijdens deze rondleidingen vertellen gidsen over de ontwikkeling van de geestelijke gezondheidszorg en hoe Dennenoord daarmee is omgegaan. Verder worden ook de begraafplaats en het mortuarium aangedaan en mag je meer de autopsieruimte in. Hier vond vroeger onderzoek plaats naar de oorzaken van geestesziekten.
  De excursie start bij de expositieruimte van de Commissie Lentis Erfgoed, gehuisvest in het voormalig Timmerwerkplaats E26. Vanaf 10.30 uur zijn er doorlopend rondleidingen tot 16.30 uur.
  

  Het Hoofdgebouw op het terrein van Dennenoord. Foto: Jan Zeeman

  

• 30 oktober 2019 – Dagblad van het Noorden:
  Derde Bob Houwenlezing Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen: Cecile aan de Stegge over ‘vergeten slachtoffers’
  
  

  Patiënten in de Willem Arntsz Hoeve duwen een lorrie met voeding naar de paviljoens. Foto: Collectie Het Dolhuys

  ‘Vergeten slachtoffers? Het lot van patiënten in psychiatrische inrichtingen tijdens de Tweede Wereldoorlog’. Dit is de titel van de derde Bob Houwenlezing van het Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen (OVCG). De lezing wordt 14 november gegeven door dr. Cecile aan de Stegge.
  Cecile aan de Stegge (1957) richt haar onderzoek sinds enkele jaren op de lotgevallen van zowel Joodse als niet-Joodse psychiatrische patiënten tijdens de Tweede Wereldoorlog.
  Verder werkt ze als docent /onderzoeker bij het Lectoraat ‘Verpleegkundige Intramurale Ouderenzorg’ van de Hogeschool Leiden.
  Lot psychiatrische patiënten WO II
  In de Bob Houwenlezing behandelt ze het het lot van psychiatrische patiënten tijdens de Tweede Wereldoorlog aan de hand van haar onderzoek naar de gebeurtenissen in de psychiatrische inrichting Willem Arntsz Hoeve in Den Dolder. Ze vertelt waarom deze inrichting door de NSB werd overgenomen en wat het gevolg was van die overname.
  Daarnaast gaat Aan de Stegge in op de situatie in instellingen als Dennenoord in Zuidlaren en Groot Bronswijk in Wagenborgen.
  Bob Houwenlezing
  De Bob Houwenlezing is vernoemd naar de Groningse verzetsstrijder én OVCG-oprichter Bob Houwen. Met deze jaarlijkse lezing wil het OVCG enerzijds de herinnering aan de oorlog levend houden en anderzijds het publiek stimuleren om na te denken over leven in vrede en vrijheid in de eigen leefomgeving en in de wereld.
  De gratis lezing vindt donderdag 14 november plaats in het pand van de Groninger Archieven in Groningen. Aanvang: 20.00 uur.

• 23 januari 2020 – Dagblad van het Noorden:
  Grote onrust in Zuidlaren door komst TBS’ers: ‘Wij willen geen Michael P. in ons dorp’
  
  

  Dennenoord. Foto: Marcel Jurian de Jong

  Grote onrust in Zuidlaren omdat Lentis psychiatrische patiënten die ernstige delicten hebben gepleegd, vanaf april huisvest op het Dennenoord-terrein. Er is een petitie gestart om de komst van de groep tegen te houden. ‘Wij willen geen Michael P. in ons dorp’.
  Het gaat om tbs’ers aan het eind van hun behandeling en patiënten die een andere maatregel opgelegd hebben gekregen. In Dennenoord is een nieuwe voorziening ingericht waar patiënten beschermd wonen. Daarbij krijgen patiënten veel vrijheid. Het is de laatste stap tot de terugkeer in de maatschappij.
  Eerst komen er negen patiënten, met een mogelijke uitbreiding van nog eens veertig mensen. Op het terrein wonen al patiënten met een forensische achtergrond, maar voor hen geldt een hoger beveiligingsniveau dan de nieuwe groep die er komt.
  ‘Wat voor delicten hebben ze gepleegd?’
  Het dorp is verontrust en vraagt zich af wát voor delicten de patiënten hebben gepleegd. ,,We hebben het vermoeden dat het zedendelinquenten zijn, en dat willen wij niet hier in het dorp. We zijn bang voor een Michael P. in Zuidlaren’’, zegt een inwoner die anoniem wil blijven. Michael P. is de moordenaar van Anne Faber.
  De inwoners vinden dat ze niet goed worden geïnformeerd. ,,Er is alleen een folder gegaan naar een kleine groep mensen, ik heb de folder niet gehad omdat ik iets verder weg woon. Dat vind ik raar want wij zullen er ook wat van merken, de mensen gaan gewoon op de fiets door het dorp en daarbuiten’’, zegt Francisca die alleen met haar voornaam in de krant wil. ,,Bovendien informeren ze pas heel laat. In februari is er een bijeenkomst en de mensen komen in april al. Wat kun je er dan nog tegen doen?’’
  Een andere inwoner die anoniem wil blijven is ontstemd over het gebrek aan inspraak: ,,Ik snap dat mensen moeten re-integreren, maar heb je daar dan als inwoner niks over te zeggen, kan dat zomaar?’’
  Kinderdagverblijf pal aan Lentis-terrein
  Francisca denkt dat het een reëel gevaar oplevert als de groep patiënten op het Dennenoord-terrein wordt geplaatst. ,,Niemand is blij als zulke mensen in je dorp komen, maar hier vind ik het echt onlogisch. Er zit een kinderdagverblijf pal aan het Lentis-terrein. Bovendien fietsen kinderen vanuit Schipborg via het Dennenoord-terrein naar Zuidlaren. Daarnaast maak ik me zorgen over de kwetsbare groep die er nu woont, dat zijn beïnvloedbare mensen. Moet je dat wel willen?’’
  Petitie
  De inwoners zijn donderdagochtend een petitie gestart om de komst van de groep tegen te houden. ,,We willen deze nieuwe voorziening niet in Zuidlaren (zeker geen zeden). Daarnaast zijn 40 plaatsen te veel voor een dorp als Zuidlaren. Geen Michael P. in Zuidlaren.’’ De petitie heeft donderdagavond ruim vierhonderd ondertekenaars.

• 23 januari 2020 – Dagblad van het Noorden:
  Lentis over onrust Zuidlaren door komst tbs’ers: ‘Angst voor een Michael P. begrijpen we en was voorzien’
  Zorginstelling Lentis had de onrust die in Zuidlaren is ontstaan door de komst van de tbs’ers in Dennenoord voorzien. ,,Ook dat mensen bang zijn voor een Michael P. begrijpen we, daarom gaan we uitleggen hoe we de veiligheid garanderen.’’
  In Zuidlaren is grote onrust onder inwoners door de komst van negen tbs’ers in april die een ernstig delict hebben gepleegd, waarna er mogelijk nog veertig extra bij komen. Omdat ze aan het eind van het behandeltraject zitten, kunnen ze zich vrij bewegen door het dorp en daarbuiten.
  ‘We gaan uitleggen hoe de veiligheid wordt gegarandeerd’
  Woordvoerder Petra de Maar van Lentis zegt dat de onrust was voorzien. ,,De onrust was te verwachten en de emoties die dit oproept begrijpen we. Ook dat mensen bang zijn voor een ‘Michael P.’ hadden we voorzien. Daarom zullen we op alle vragen antwoorden op de informatiebijeenkomst op 6 februari. Dat willen we niet via de pers doen.’’
  De Maar ontkent niet dat het om psychiatrische patiënten gaat die zedendelicten hebben gepleegd. ,,Op die vragen antwoorden we 6 februari als we dat genuanceerd kunnen doen. Ook leggen we dan uit hoe we de veiligheid garanderen.’’
  Lentis wil niet vertellen waarom het Dennenoord-terrein volgens hen wél geschikt zou zijn voor deze groep mensen. Ook wordt de bijeenkomst niet vervroegd naar aanleiding van de onrust die is ontstaan. ,,Op deze manier hebben mensen de mogelijkheid om afspraken te verzetten om erbij te zijn, dat kan niet als je het overmorgen al doet.’’
  ‘Ze zullen ook in Assen komen’
  Op de vraag waarom de folders met informatie over de plaatsing van de patiënten niet in heel Zuidlaren zijn verspreid: ,,We hebben 1400 folders verspreid en hij staat ook op onze website. Je moet ergens een grens trekken, de patiënten zullen ook in Assen kunnen komen bijvoorbeeld. Iedereen die vragen heeft is welkom op de informatiebijeenkomst.’’

• 24 januari 2020 – Dagblad van het Noorden:
  Bijna duizend handtekeningen tegen komst tbs’ers naar Dennenoord Zuidlaren
  
  

  Dennenoord. Foto: han de graaf

  Het verzet tegen de komst van psychiatrische patiënten die ernstige delicten hebben gepleegd naar Dennenoord, wordt in Zuidlaren almaar heviger. Duizend mensen tekenden de petitie en bewoners sturen een brief naar de gemeenteraad. Lentis wacht de bijeenkomst van 6 februari af tot er nieuwe informatie wordt verstrekt.
  Op het terrein komen vanaf april negen tbs’ers die aan het eind van hun traject zitten, dat betekent dat ze veel bewegingsvrijheid hebben. Daarna komen er mogelijk nog eens veertig mensen van deze doelgroep bij.
  Lentis houdt de kaken op elkaar
  Zuidlaarders willen vooral weten wát voor mensen er komen, en vrezen dat dit zedendelinquenten zijn. Lentis ontkent noch bevestigt dit, en houdt ondanks de hevige onrust in het dorp voet bij stuk: op 6 februari worden de bewoners geïnformeerd. Niet eerder.
  De petitie die donderdag werd gestart tegen de komst van deze doelgroep, is inmiddels ondertekend door ruim duizend mensen.
  Gemeente: ‘Wij hebben geen invloed’
  Kinderdagverblijf Skid Liedekeijn dat pal aan het terrein van Dennenoord gevestigd is, wil ook meer weten over wie er komen op het terrein. Directeur Sandra Boer laat in een schriftelijke reactie weten met Forint (de afdeling van Lentis) in gesprek te zijn. ,,Om te onderzoeken wat het concreet gaat betekenen om vervolgens te beoordelen of en zo ja hoe we op de uitkomsten van de gesprekken gaan anticiperen.’’
  Een vraag die leeft in Zuidlaren is of het huisvesten van tbs’ers op dit terrein zomaar kan zonder inspraak van de inwoners. Woordvoerder Berend Kuper van de gemeente Tynaarlo zegt van wel: ,,Dit past binnen het bestemmingsplan dus ook de gemeente heeft geen invloed.’’ Kupers kan zich de onrust voorstellen: ,,We begrijpen de zorgen maar wij weten ook niet precies wat voor delicten deze mensen hebben gepleegd. Die antwoorden kan alleen Forint geven.’’
  Bewoners: ‘Veel angst en overwegen te verhuizen’
  Een groep inwoners heeft samen een brief gestuurd aan de gemeenteraad over de kwestie. ,,Bij bewoners van Zuidlaren is naar aanleiding van dit bericht enorm veel commotie en een sterk gevoel van onveiligheid en angst ontstaan. Zelfs zó sterk dat een aantal bewoners aangeeft dat zij overwegen te gaan verhuizen, omdat zij in Zuidlaren niet langer een veilige plek zien om hun kinderen te laten opgroeien.’’
  Volgens hen is de plek onlogisch voor de doelgroep. ,,De locatie van deze huisvesting, pal naast een kinderdagverblijf en vele sportfaciliteiten en scholen, lijkt ongeschikt voor een dergelijke grote groep forensische patiënten.’’
  De inwoners vragen in de brief wanneer de gemeente geïnformeerd werd, wie er toeziet op de veiligheid als de psychiatrische patiënten er zijn en bij wie de eindverantwoordelijkheid van de beslissing ligt.

• 27 januari 2020 – Dagblad van het Noorden:
  Burgemeester Thijsen snapt onrust in Zuidlaren: ‘Lentis moet eerder informeren over tbs’ers’
  
  

  Burgemeester Marcel Thijsen van Tynaarlo. Foto: Jan Willem van Vliet

  Burgemeester Marcel Thijsen van Tynaarlo is niet te spreken over de manier waarop Lentis de inwoners van Zuidlaren in het ongewisse laat over de tbs’ers die op het Dennenoord-terrein gaan wonen.
  Thijsen zegt dat hij de onrust die in het dorp is ontstaan, snapt. Inwoners zijn bang dat er zedendelinquenten komen wonen. Wat de burgemeester betreft had Lentis dit anders moeten aanpakken: ,,Ik heb ze vrijdag meteen geadviseerd om te gaan communiceren.’’
  Patiënten hebben ‘meer of minder ernstig’ delict gepleegd
  In april komt een groep van negen tbs’ers beschermd wonen op het Dennenoord-terrein, later komen er nog eens veertig bij. Omdat ze aan het eind van het traject zitten hebben ze veel bewegingsvrijheid. Het zijn mensen die volgens Lentis: ,,een meer of minder ernstig’’ delict hebben gepleegd.
  Lentis wil niet eerder dan op 6 februari op de bewonersbijeenkomst meer informatie geven over de groep. Dat zit de inwoners dwars, die bang zijn dat het om zedendelinquenten gaat en vrezen voor de veiligheid. Een petitie om de komst van de groep tegen te houden is binnen een paar dagen ondertekend door 1700 mensen.
  Naast dat inwoners vrezen voor hun veiligheid omdat de tbs’ers vrij mogen rondlopen, zijn ze ook verontwaardigd over het gebrek aan informatie. In het dorp zijn 1400 folders verspreid bij naastgelegen huizen. Wie een ‘nee-nee sticker’ had, heeft geen folder gekregen. Veel inwoners vinden dat iedereen geïnformeerd had moeten worden, omdat de tbs’ers ook verder zullen komen dan in een straal van 1 kilometer rond het terrein.
  Burgemeester: ‘Ik ben redelijk gerustgesteld’
  Dat Lentis niet eerder uitsluitsel geeft over wat voor soort patiënten dit zijn, vindt Thijsen niet tactisch. De burgemeester is zelf wel eerder geïnformeerd over de achtergrond van de patiënten: ,,Ik heb daar een gesprek over gehad en ben daarin redelijk gerustgesteld. Ik kan er niet te veel over zeggen want dit is iets wat Lentis zelf moet communiceren. Toch wil ik zeggen dat het echt anders zit dan nu wordt gesuggereerd. Maar ik snap de onrust als Lentis tot 6 februari wacht met informeren.’’
  Hij verwacht dat Lentis door alle ophef toch eerder gaat reageren.
  Lentis: ‘Op ieder antwoord komt toch een nieuwe vraag’
  Eerder zei Lentis de onrust die is ontstaan, ook te snappen. Toch wilden ze niet sneller informeren omdat het verhaal tijdens een bewonersbijeenkomst genuanceerder gebracht zou kunnen worden. Woordvoerder Petra de Maar: ,,Op ieder antwoord komt toch weer een nieuwe vraag en dan is het goed om dat met de bewoners in gesprek te doen en niet via de media.’’

• 28 januari 2020 – Dagblad van het Noorden:
  Burgemeester Thijsen: waarborgen voor veiligheid rondom woonvorm tbs’ers. Lentis houdt extra bijeenkomst voor dorpsbewoners
  
  De nieuwe woonvorm voor tbs’ers in Zuidlaren past in het bestemmingsplan, die kan de gemeente Tynaarlo dus niet tegenhouden. Maar er zijn veel waarborgen voor de veiligheid.
  Dit antwoordde burgemeester Marcel Thijsen van Tynaarlo dinsdagavond in de gemeenteraad op vragen van VVD en PvdA. Raadslid Gezinus Pieters vroeg of de gemeente de woonvorm kan verbieden. Thijsen ging uitvoerig in op de achtergronden van de woonvorm.
  Nieuwe voorziening in forensische psychiatrie
  De woonvorm is een nieuwe voorziening in de forensische psychiatrie, maakte Thijsen duidelijk. „De bewoners hebben hun psychiatrische behandeling al voltooid. Voor ze teruggaan naar een appartement of huis, komen ze in een woonvorm met 24 uur per dag toezicht. Daar worden ze geobserveerd door mensen die hen ook eerder in behandeling hebben gehad.”
  Extra bijeenkomst voor dorpsbewoners
  Lentis houdt nu dinsdag 4 februari een extra bijeenkomst over de omstreden woonvorm bij Dennenoord in Zuidlaren, zo maakte Lentis dinsdag bekend. Eerder was alleen een bijeenkomst voor donderdag 6 februari gepland. De belangstelling was echter zo groot, dat Lentis besloot een extra bijeenkomst te beleggen. Beide bijeenkomsten zullen nu plaatsvinden in De Kimme op het terrein van Dennenoord.
  Onder inwoners van het dorp is grote onrust ontstaan over het plan. Een petitie is door 1800 mensen ondertekend. Inwoners willen weten wat precies de achtergrond is van deze mensen en of ze wellicht ook zedendelicten hebben gepleegd. In de woonvorm komen in eerste instantie 9 mensen op termijn 49.
  In gesprek over veiligheid
  Thijsen verklaarde dat hij al enkele jaren met Lentis in gesprek is rondom de veiligheid bij de psychiatrische voorzieningen in Zuidlaren. „Ik dring ook aan op openheid en een goede communicatie met de dorpsbewoners. Je kunt daarmee de angst verminderen en het draagvlak vergroten.”
  Thijsen benadrukte dat de gemeente goed gaat volgen of de veiligheid bij de nieuwe woonvorm niet in het geding komt. Er komt een e-mailadres waar iedereen klachten kan indienen.

• 30 januari 2020 – Dagblad van het Noorden:
  Nog een extra bijeenkomst over tbs’ers in Zuidlaren
  
  

  Dennenoord. Foto DvhN

  
  Lentis organiseert een derde bijeenkomst over de komst van tbs’ers en andere forensische patiënten naar het Dennenoord-terrein in Zuidlaren. Volgens Lentis is dit nodig, omdat er zoveel mensen willen komen dat het niet in twee bijeenkomsten past.
  Eerder werd al een tweede bijeenkomst toegevoegd op 4 februari, de volgende is op 6 februari en de derde op 10 februari. Allemaal zijn ze in De Kimme op het Dennenoord-terrein.
  Vorige week ontstond hevige onrust nadat Lentis bekendmaakte eerst negen en daarna nog eens veertig tbs’ers en andere patiënten met een strafmaatregel te gaan huisvesten in Dennenoord. De patiënten gaan er beschermd wonen, maar hebben en grote mate van vrijheid. Vooral dat laatste jaagt de inwoners van Zuidlaren angst aan. Op het terrein wonen immers al langer tbs’ers, maar die zitten binnen.
  Tweeduizend handtekeningen
  Een online petitie tegen de komst van de nieuwe doelgroep is door bijna 2000 mensen ondertekend. Inwoners vrezen voor zedendelinquenten in het dorp met meerdere scholen, een kinderdagverblijf pal aan het terrein en aangrenzende sportclubs.
  Lentis wil tot nu toe geen uitleg geven over de precieze achtergrond van de patiënten, behalve dat ze meer of minder ernstige delicten hebben gepleegd. Een woordvoerder van de zorginstelling zei te willen wachten tot de bijeenkomsten, omdat het verhaal dan in een keer goed zou kunnen worden uitgelegd.

• 4 februari 2020 – Dagblad van het Noorden:
  Lees hier terug: Vragenvuur voor Lentis over de komst van tbs’ers op Dennenoord-terrein in Zuidlaren
  Lentis gaat vanaf april negen tbs’ers en andere patiënten met een strafmaatregel huisvesten op het Dennenoord-terrein in Zuidlaren. Dinsdagavond was de eerste van een reeks bijeenkomsten voor dorpsbewoners. Wat kregen zij te horen van de zorgorganisatie?
  > Lentis wil tbs’ers huisvesten in Zuidlaren. Dit is wat je moet weten
• 5 februari 2020 – Dagblad van het Noorden:
  Scepsis over komst van tbs’ers is voelbaar bij eerste bijeenkomst in Zuidlaren: ‘Gaan ze dan ook ’s nachts door het dorp struinen?’
  

De eerste bijeenkomst over de beschermde woonvorm voor tbs’ers in Zuidlaren. Foto: Marcel Jurian de Jong

Vier bijeenkomsten heeft Lentis nodig om de inwoners van Zuidlaren bij te praten over de beschermde woonvorm voor tbs’ers. Dinsdagavond was de eerste. De meeste angst leek weg te ebben.
Het is muisstil in de zaal wanneer Harry Beintema, Sander van der Kroft en Albert Jan Pol in theater De Kimme op het Dennenoord-terrein in Zuidlaren een tweehonderdtal inwoners van het dorp bijpraten. De inwoners maken zich grote zorgen over de beschermde woonvorm voor negen tbs’ers die in het Witte Huis op het terrein komt. Vooral als het om zedendelinquenten gaat.
De drie voormannen van Lentis en Forint zijn trots op hun werk. Ze vertellen uitgebreid hoe de tbs’ers stapje voor stapje meer vrijheden krijgen. Hoe alles nauwkeurig wordt vastgelegd. Dat ze het meestal al door hebben dat een tbs’er in de fout zal gaan voor hij weer een delict pleegt. En dat als het toch mis gaat, het achteraf altijd is terug te voeren. Hun betoog is doorspekt met het onvermijdelijke jargon: transmurale instelling, recidive, risicomanagement.
‘Theoretisch klinkt het best goed’
Het kan de aanwezigen niet direct overtuigen. „Ik ging hier emotioneel best geladen naar toe”, zegt een meneer. „Ik moet zeggen: het is wel wat bedaard. Ik vind het theoretische verhaal best goed. Maar ik vraag me sterk af hoe het straks in de praktijk gaat.”
Het verwoordt de voelbare scepsis in de zaal. In eerste instantie komen er negen plaatsen in de beschermde woonvorm, dat is nog te overzien. Maar komen daar op termijn niet veertig bij? En heeft Lentis daarvoor wel voldoende goed gekwalificeerd personeel? Volgens Harry Beintema is de beslissing om uit te breiden nog ver weg. Er vindt inderdaad onderzoek plaats naar de vraag of die uitbreiding mogelijk is. Maar dat zou ook geld gaan kosten, zegt hij, en dat is er nu niet.

De eerste bijeenkomst over de beschermde woonvorm voor tbs’ers in Zuidlaren. Foto: Marcel Jurian de Jong

Scholen en kinderopvang
In de buurt van het Witte Huis zijn scholen. Er is kinderopvang. Kinderen fietsen er van en naar Schipborg. Op het Dennenoord-terrein wonen andere mensen met psychiatrische aandoeningen, die zich waarschijnlijk slecht kunnen verweren tegen de tbs’ers. Dat voedt de angst in het dorp nogal.
Hamvraag is voor veel aanwezigen of er ook zedendelinquenten komen. De drie Lentis-managers sluiten niets uit. Maar hardnekkige pedoseksuelen zijn zo slecht behandelbaar, dat ze meestal niet toekomen aan de extra vrijheid van een beschermde woonvorm. En, niet onbelangrijk, in het Witte Huis is de tbs nog steeds van kracht. Dit betekent dat Lentis een patiënt weer kan terugsturen naar een gesloten kliniek.
‘Storm in glas water’
Opmerkelijk genoeg stelt een aanwezige op zeker moment vast dat de ophef over de nieuwe woonvorm eigenlijk een storm in een glas water is. Want eigenlijk wonen de tbs’ers al op het Dennenoord-terrein. En wel op de Forensisch Psychiatrische afdeling (FPA). Daar gaan ze naartoe als hun behandeling in de Van Mesdagkliniek in Groningen erop zit. Het verblijf in het Witte Huis is een extra stap op weg naar – meestal – een verblijf in een reguliere GGZ-kliniek, waar ze niet meer onder toezicht van de staat staan.
De patiënten verblijven dus al in Zuidlaren, alleen dan in een gesloten kliniek. Ze verhuizen naar een plek waar ze wat meer vrijheid krijgen, maar ze blijven wel onder toezicht. De inwoners van Zuidlaren zullen hen wat vaker in het dorp tegenkomen.
„Gaan ze dan ook ‘s nachts door het dorp struinen”, wil iemand weten. Nee, dat is sowieso niet de bedoeling. Voor elke bewoner komt een apart plan waarin staat op welke tijden ze uit het Witte Huis mogen, waar ze naartoe mogen en hoe laat ze dus weer binnen moeten zijn.
Meldpunt en klankbordgroep
Ook burgemeester Marcel Thijsen van Tynaarlo is aanwezig. Hij gaat over de openbare orde in het dorp. Er komt een meldpunt waar bezorgde inwoners terecht kunnen met vragen en opmerkingen. Lentis zegt de oprichting van een klankbordgroep toe, waarin inwoners kunnen meepraten.
Toch… Kan Thijsen niet gewoon die woonvorm verbieden, wil een mevrouw weten. De burgemeester antwoordt dat hij alleen kan optreden als hij echt betwijfelt of het wel veilig is. „En eerlijk gezegd heb ik dat gevoel niet”, besluit Thijssen. De Lentis-mannen laten er geen misverstand over bestaan. Per 1 april gaat de woonvorm open.

• 14 februari 2020 – Dagblad van het Noorden:
  ‘Tbs heeft een enorme toegevoegde waarde’
  

  Een van de ingangen van de Van Mesdagkliniek Foto: Rob Zijlstra

  De Publieksacademie voor de Rechtspraak gaat (op 26 februari) over de tbs. Een systeem, zegt hoogleraar forensische psychiatrie Michiel van der Wolf, waar we blij mee moeten zijn. Hij is een van de twee sprekers.
  Als er over een onderwerp zowel stevige meningen als flinke misverstanden bestaan, is het wel de tbs. Niet vaak gaan tbs’ers ernstig de fout in, maar die enkele keren dat het wel gebeurt, gaat het ook goed mis. De incidenten blijven in het geheugen gegrift staan.
  Toen onlangs plannen naar buiten kwamen over de komst van een beschermde woonvorm voor negen tbs’ers op het terrein van Dennenoord in Zuidlaren, ontstond in de buurt grote onrust. Vooral voor zedendelinquenten wordt gevreesd. De onrust is iets afgenomen na voorlichtingsbijeenkomsten.
  Wat vrijwel onbekend is: dagelijks verlaten zeventig tot tachtig tbs’ers zonder begeleiding de Van Mesdagkliniek in Groningen. Om naar een stageplek te gaan, naar werk of om even boodschappen te halen. Gaat al heel lang heel goed.
  Beeld komt niet overeen met werkelijkheid
  Michiel van der Wolf zal in zijn lezing onder meer ingaan op het slechte imago van de tbs in de samenleving. ,,Het beeld dat er bestaat komt niet overeen met de werkelijkheid. Maar dat beeld tast wel het bestaansrecht aan van de tbs. Ik zal proberen aan te tonen hoe blij we moeten zijn met het systeem zoals we dat hebben.’’
  Van der Wolf stelt dat de samenleving een stuk onveiliger zal zijn zonder de tbs. ,,Van alleen gevangenissen moeten we het niet hebben. We moeten het alleen wel voor lief nemen dat het af en toe misgaat. Ik ga dat uitleggen. Succes kan alleen maar bestaan als er ook een paar mislukkingen zijn.’’
  Jaloerse blikken
  Volgens Van der Wolf kijkt een land als Engeland met jaloerse blikken naar het Nederlandse tbs-systeem. ,,Ze hebben weleens geprobeerd met heel veel geld iets vergelijkbaars op te zetten, maar dat mislukte. Ze behandelden mensen wel in een kliniek, maar het proefverlof, essentieel voor de tbs, kenden ze niet. Als je een deel van het systeem kopieert, dan werkt het niet.’’
  Opsluiten en sleutel weggooien
  De tweede spreker is Marcel Wolters, rechter en tbs-deskundige bij uitstek. Als advocaat verdedigde hij tbs’ers, als officier van justitie eiste hij de maatregel op te leggen en nu – als rechter – kan hij verdachten naar de tbs-kliniek sturen.
  Wolters: ,,De angst voor tbs is vaak gebaseerd op onwetendheid, meestal bij mensen die vinden dat je beter iemand kunt opsluiten en dan de sleutel weggooien. Zo van, laat die lui maar zitten. Maar daar kun je ook anders over denken.’’
  In zijn studietijd – jaren tachtig – opende Wolters in de Van Mesdagkliniek een spreekuur voor tbs-patiënten. ,,Na een jaar of vijftien is dat ter ziele gegaan, dat vind ik nog altijd jammer.’’ Zijn belangstelling voor ,,het raakvlak van strafrecht en psychiatrie’’ is altijd gebleven. Momenteel is Wolters voorzitter van de commissie van toezicht van de Van Mesdagkliniek.
  Toegevoegde waarde
  ,,Tbs heeft een enorme toegevoegde waarde. Die wordt heel erg onderschat. Er zijn wel landen waar zieke mensen worden opgesloten, in de Verenigde Staten bijvoorbeeld. Voor mensen is het echter beter dat ze worden behandeld dan dat ze in een gevangenis zitten. Daar zal ik iets over zeggen.’’
  Wolters is in de loop der jaren niet anders naar het systeem gaan kijken. ,,In de kern niet. Neemt niet weg dat we altijd voorzichtig moeten zijn. Maar mijn ervaring is dat als mensen wat voorlichting krijgen, er wel enig begrip ontstaat.’’
  De Publieksacademie voor de Rechtspraak is een initiatief van Dagblad van het Noorden in nauwe samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen, het Openbaar Ministerie en de Rechtbank Noord-Nederland. In deze lezingenserie komen actuele onderwerpen uit de rechtspraak aan bod.
  UPDATE 18 februari 2020 – Aanmelden is niet meer mogelijk, er zijn geen kaarten meer beschikbaar. Met 350 belangstellenden is de zaal vol. De lezing op 26 februari (19.00 uur) in het Academiegebouw in Groningen is via een livestream wel te volgen op deze site.

• 17 februari 2020 – Dagblad van het Noorden:
  Lentis gooit poorten open richting buitenwereld: ‘We willen weer een organisatie zijn die open staat naar de samenleving’
  
  

  In het Witte Huis op Dennenoord is een woonvorm voor tbs’ers gepland. Foto: Marcel Jurian de Jong

  
  Lentis, de geestelijke gezondheidsorganisatie op het Dennenoord-terrein in Zuidlaren, wil de eigen organisatiestructuur vereenvoudigen. Dit moet de bereikbaarheid en herkenbaarheid vergroten.
  Dit zegt Arien Storm, kinder- en jeugdpsychiater en lid van de Raad van Bestuur van Lentis. Aanleiding om hiermee naar buiten te treden is de grote onrust die afgelopen maand in Zuidlaren ontstond over een nieuwe woonvorm voor tbs’ers in het Witte Huis op het Dennenoord-terrein. De communicatie hierover met inwoners van het dorp liep -zacht uitgedrukt- niet helemaal op rolletjes. Er waren vier drukbezochte bijeenkomsten nodig om alle omwonenden te informeren.
  Te groot en onherkenbaar
  Lentis is voor veel mensen veel te groot en onherkenbaar geworden, dat heeft volgens Storm de onrust in de hand gewerkt. Zo was het voor omwonenden een verrassing dat er een Forensisch Psychiatrische Kliniek huist op het Dennenoord-terrein en dat Lentis en de Van Mesdagkliniek in Groningen nauw samenwerken en onder dezelfde raad van bestuur vallen.
  Lentis ontstond de afgelopen jaren uit tal van fusies en samenvoegingen. Onder meer het psychiatrisch ziekenhuis Dennenoord, de Riagg Groningen, het psychiatrisch ziekenhuis Groot Bronswijk en de Regionale Instelling Beschermde Woonvormen verdwenen en werden ondergebracht onder de vleugels van Lentis.
  Wirwar
  Inmiddels is Lentis een wirwar van allerlei verschillende afdelingen en samenwerkingsverbanden, allemaal verantwoordelijk voor weer een ander deeltje in de machine. Voor een buitenstaander nauwelijks te volgen, erkent Storm.
  „Door die versnipperde structuur zijn we een beetje van de buitenwereld vervreemd geraakt. Zo’n groot concern is niet goed voor de herkenbaarheid. Ook voor dorpsbewoners is het lastig bij te houden wat hier allemaal op Dennenoord gebeurt en wie waar precies mee bezig is.”
  Lentis wil daarom meer investeren in contact met de buitenwereld en de organisatie vereenvoudigen. Storm: „We zijn groter en groter geworden, dat is ten koste gegaan van de bereikbaarheid en herkenbaarheid. We willen weer een organisatie zijn die open staat naar de samenleving. Zodat de gewone man en vrouw ons kan vinden en weet wat wij allemaal doen.”
  Informatiefolder
  De slechte herkenbaarheid voor de buitenwereld brak Lentis de afgelopen maand op bij de communicatie over de beschermde woonvorm. Zo kregen niet alle inwoners, maar slechts de omliggende wijkbewoners een informatiefolder in de bus over de uitbreiding op Dennenoord. Vervolgens duurde het nog een aantal weken voordat de eerste bewonersbijeenkomst werd gehouden. Een aantal weken waarin vanuit Lentis radiostilte in acht werd genomen.
  Vragen van zowel media als bewoners bleven onbeantwoord. Bij de kapper werden verhalen opgeklopt, buren belden elkaar verschrikt op en ouders brachten de omgeving rondom Dennenoord in kaart, om aan te wijzen hoe dicht scholen, sportverenigingen en kinderdagverblijven zich bij Dennenoord bevinden.
  „We wilden niet dat inwoners van Zuidlaren alles eerst in de pers zouden lezen, voordat wij ze op een van de bijeenkomsten alles konden uitleggen”, zegt Storm. „Misschien dat dit niet helemaal zo uitpakte als we hoopten, maar er zat wel degelijk een idee achter.”

• 25 februari 2020 – Dagblad van het Noorden:
  Tynaarlo onderzoekt behoud theater De Kimme in Zuidlaren
  
  

  De Kimme hier in gebruik voor een bewonersbijeenkomst over de komst van TBS-ers naar Zuidlaren. Foto Archief DvhN/Marcel Jurian de Jong.

  
  Er komt een onderzoek naar het behoud van theater De Kimme in Zuidlaren. Dat bleek dinsdagavond tijdens de vergadering van de gemeenteraad van Tynaarlo.
  Het theater op het terrein van Lentis (voorheen Dennenoord) wordt met sluiting bedreigd. Eigenaar Lentis wil af van het theater met sport- en vergaderzalen, omdat het niet meer aan de eisen voldoet. Opknappen kost veel geld en daarom zou het dit jaar gesloopt moeten worden.
  Een petitie ‘Red theater De Kimme van de sloophamer’ is 670 keer ondertekend en een brief aan van de verontruste Zuidlaarder Herman de Muinck deed de raadsfracties vragen om een onderzoek naar het behoud van het theater met 450 stoelen.
  Losweken
  De partijen vroegen of De Kimme kan worden losgeweekt van Lentis en dat een nieuwe stichting de exploitatie voor haar rekening kan nemen.
  Volgens het CDA is sloop van De Kimme geen verstandig besluit. ,,.Het is een uniek gebouw met een mooie gymzaal dat centraal ligt in Zuidlaren”, zei fractievoorzitter Klaas Knot. Hij vroeg te onderzoeken of De Kimme in het accommodatieplan voor Zuidlaren mee kan worden genomen.
  Opknappen en exploitatie kosten veel geld
  Wethouder Hans de Graaf van financiën (ChristenUnie) wees erop dat er veel geld in De Kimme gestoken moet worden om het te behouden. ,,Ik heb meerdere keren met de raad van bestuur van Lentis gesproken. Er is veel achterstallig onderhoud in De Kimme en de exploitatie van een theater is niet goedkoop. Maar wij zijn niet de eigenaar van het pand en je kunt je afvragen waar de verantwoordelijkheid van de gemeente ligt.”
  Na aandringen van de gemeenteraad zei de wethouder toe een quickscan te zullen doen naar het behoud van het theater met daarbij een kostenplaatje. Voor de zomer hoopt hij het onderzoek te hebben afgerond.
  De Kimme is eind jaren zestig gebouwd. De bedoeling van het theater was de contacten tussen de inwoners van het dorp en de bewoners van de voormalige Dennenoord te verstevigen.

• 31 maart 2020 – Dagblad van het Noorden:
  Lentis stelt opening woonvorm tbs’ers Zuidlaren tot nader order uit
  
  

  De beschermde woonvorm voor tbs’ers moet in het Witte Huis op het Dennenoord-terrein komen. Foto: Marcel Jurian de Jong

  
  De beschermde woonvorm voor tbs’ers op het Dennenoordterrein in Zuidlaren die vanaf april zou starten, is voorlopig uitgesteld.
  Vanwege de coronacrisis is dit volgens woordvoerder Petra de Maar van Forint niet het moment om de woonvorm te openen. Forint is het onderdeel van de psychiatrische instelling Lentis dat over forensische psychiatrie gaat, de behandeling van mensen die vanwege hun stoornis met het strafrecht in aanraking zijn gekomen, of dreigen te komen.
  Tussenstap naar woonvorm in reguliere maatschappij
  De woonvorm komt in het Witte Huis, die daartoe is verbouwd. Er is plek voor 9 mensen. Volgens De Maar woont een deel van hen al in de forensische kliniek op Dennenoord. De anderen komen uit de Van Mesdag Kliniek in Groningen. De nieuwe woonvorm moet een nieuwe tussenstap vormen in de overgang naar een woonvorm in de reguliere maatschappij. In de woonvorm krijgen de tbs’ers enige vrijheid om het dorp in te gaan, maar het toezicht is streng, zegt Forint.
  Veel verzet in het dorp
  Het plan roept veel verzet op in Zuidlaren. Een petitie is door ruim 2200 mensen ondertekend. Velen vrezen dat er zedendelinquenten komen wonen. Ook vinden inwoners dat er te veel tbs’ers komen wonen in een relatief klein dorp. Het plan past echter in het bestemmingsplan. De gemeente heeft dus geen middelen de woonvorm tegen te houden. Wel moet burgemeester Marcel Thijsen er op toezien dat de veiligheid niet in gevaar komt.
  Lentis heeft vier informatiebijeenkomsten gehouden voor de dorpsbewoners. Aanvankelijk was er een plan om op termijn de woonvorm met veertig plaatsen uit te breiden. Dit ligt nu in de ijskast.
  De bewoners van de forensische kliniek op het Dennenoord-terrein ondervinden nu volgens De Maar ook de gevolgen van de coronacrisis. Ze mogen niet naar buiten en geen bezoek ontvangen.

• 23 april 2020 – Dagblad van het Noorden:
  ‘Lentis en Zuidlaren komen nog niet nader tot elkaar’
  
  

  Tijdens de bijeenkomst in De Kimme over de woonvorm voor tbs’ers leken de medewerkers van Lentis en de inwoners van Zuidlaren af en toe lijnrecht tegenover elkaar te staan. Het is nog niet gelukt de kloof helemaal te overbruggen. Foto: Marcel Jurian de Jong

  
  Het botert nog niet tussen de psychiatrische instelling Lentis en de inwoners van Zuidlaren. Dorpsbewoner Herman de Muinck, tevens vrijwilliger op Dennenoord, maakt zich grote zorgen.
  Twee onderwerpen vertroebelen de relatie tussen Lentis en het dorp. Het eerste is de geplande uitbreiding van de forensische kliniek met een woonvorm voor negen tbs’ers die in de laatste fase van hun behandeling zitten. Het tweede de geplande sluiting van De Kimme, het complex op Dennenoord met onder meer een theater en sportfaciliteiten.
  Petitie met 2203 handtekeningen
  egin dit jaar was Zuidlaren in rep en roer over de komst van de woonvorm in Het Witte Huis. Die zou deze maand van start gaan, maar dat is vanwege de coronacrisis uitgesteld. Veel dorpsbewoners vrezen voor hun veiligheid, eind maart kreeg burgemeester Marcel Thijsen van Tynaarlo nog een petitie met 2203 handtekeningen van mensen die zich grote zorgen maken.
  Begin februari hield Lentis nog vier informatieavonden over de woonvorm. Het bestuur beloofde de communicatie met de dorpsbewoners te verbeteren. Maar van de toezegging om een klankbordgroep op te richten, is nog niet veel terechtgekomen.
  De Muinck heeft er begrip voor dat een klankbordgroep nu door de coronacrisis niet bijeen kan komen. „Toch zou het goed zijn om ook in deze periode de contacten te leggen. Via e-mail en videobellen kun je ook communiceren.” Hij wijst op de veelvuldig voorkomende personeelstekorten bij tbs-klinieken en andere vormen voor zorg aan psychiatrische patiënten die met het strafrecht in aanraking zijn geweest.
  Renovatie De Kimme zou te veel geld kosten
  Theater De Kimme is niet alleen voor cliënten en medewerkers van Lentis waardevol, ook dorpsbewoners bezoeken er graag voorstellingen en activiteiten. Een petitie voor het behoud van het complex trok 770 handtekeningen. De Muinck staat hiervoor graag in de bres.
  Lentis wil van het gebouw af omdat een noodzakelijke renovatie te veel geld zou kosten. Het zou ten koste gaan van de zorg.
  ‘Lentis communiceerde te laat over sluiting De Kimme’
  De Muinck: „Ik snap dat Lentis zijn geld aan zorg moet besteden, daarom heb ik ook geprobeerd om bij de gemeenteraad in Tynaarlo te vragen of we iets tegen de sluiting kunnen doen. Vervolgens bleek echter dat Lentis eigenlijk al twee jaar geleden heeft besloten om De Kimme te sluiten en geen onderhoud meer te plegen. Veel voorzieningen zijn er al weggehaald. Ik vind dat Lentis ons eerder van dat besluit op de hoogte had moeten stellen, dan hadden wij meteen geweten hoe de vlag er bij hing.”
  Lentis is om een reactie gevraagd, maar is vanwege de coronacrisis nog niet in staat die te leveren.

• 22 mei 2020 – Dagblad van het Noorden:
  Tjerk woont in de WWA in Zuidlaren en mag eindelijk zijn ouders weer zien (al is het mondjesmaat)
  
  

  Marijke Smit maakt de bezoekersruimte van de WWA klaar, waar de cliënten onder strenge voorwaarden hun dierbaren weer mogen ontvangen. Foto: Marcel Jurian de Jong

  
  Het leven wordt weer iets gemakkelijker voor de 36 bewoners van woon- en behandelafdeling WWA in Zuidlaren. Mondjesmaat mogen ze weer bezoek ontvangen. Maar wie mag wel komen en wie niet?
  Elk weekend ging Tjerk (34) naar zijn ouders in de buurt van Meppel. Eerst met de fiets naar Assen, dan met de trein naar Meppel, waar hij werd opgehaald. Eenmaal aangekomen nam hij eerst een kop koffie en dan ging hij al snel in de tuin aan de slag. Tjerk is graag buiten.
  Abrupt eind
  Half maart kwam daar met de lockdown abrupt een eind aan. Tjerk heeft zijn ouders sindsdien niet meer gezien, of alleen via het videobellen. Nu moet zijn vader maar zien hoe hij de tuin onder controle houdt, uitgerekend nu het volop voorjaar is zou Tjerk daar graag bij helpen.
  Tjerk, zijn achternaam heeft hij liever niet in de krant, verblijft sinds drie jaar in de WWA in Zuidlaren (Wonen en Werken voor volwassenen met een autismespectrumstoornis). De leeftijd van de cliënten varieert van begin 20 tot eind 60.
  Strakke afspraken nodig
  Het bestuur van Jonx, het onderdeel van Lentis waarvan WWA deel uit maakt, concludeerde dat strakke afspraken nodig waren om de cliënten de noodzakelijke bescherming te bieden tegen het coronavirus en kwam met strenge regels: geen bezoek meer, alleen nog voor noodzakelijke inkopen naar de supermarkt. De dagbesteding bij de WWA ging gewoon door, maar de cliënten die elders bij Dennenoord werkten, konden daar niet meer naartoe.
  De meeste mensen houden niet van verandering, wie autisme heeft, vindt dat doorgaans al helemaal moeilijk. Helemaal als niemand je kan vertellen hoe lang het gaat duren en hoe het afloopt. Gelukkig laten het RIVM en het kabinet nu de teugels wat vieren, en is de bezoekersregeling versoepeld.
  Maar daarmee doemt weer een nieuw probleem op. Elke bewoner mag twee mensen aanwijzen die eens per week een half uur langskomen. „Ik heb mijn ouders aangewezen”, zegt Tjerk. Zijn jongere broer moet hij dan maar via videobellen spreken.
  Maar stel: je wilt je broer of zus zien en ook je ouders, dan moet je kiezen of tussen je vader of moeder als tweede vaste bezoeker. „Voor sommige mensen hier is dat erg vervelend”, stelt Tjerk. „Helemaal omdat je moet vasthouden aan die twee vaste bezoekers”, vult teamleider Marijke Smit aan. „Je mag niet na verloop van tijd twee andere mensen aanwijzen.”
  Persoonlijk plan
  De medewerkers van WWA hebben voor elke cliënt een persoonlijk plan gemaakt om hen zo goed mogelijk door deze periode heen te helpen. Gelukkig is het ook voor degenen voor wie de dagbesteding is weggevallen, gelukt om weer een programma te vinden. Tjerk: „Ik was altijd al bij de WWA bezig in de tuin, dus dat kon ik gewoon blijven doen. Daarnaast doen we sport en spel, zoals volleybal en badminton.”
  Tjerk heeft zijn eigen studio in de WWA, met een eigen badkamer en bescheiden kookgelegenheid. Daarnaast zijn er gemeenschappelijke ruimtes waar de bewoners ‘s avonds een activiteit kunnen doen. De groepen zijn nu gesplitst om ervoor te zorgen dat iedereen de 1,5 meter afstand in acht kan nemen. Gezellig is anders, maar „we zorgen wel dat mensen bij elkaar zitten die aansluiting met elkaar hebben”, zegt Smit.
  Niet meer naar je ouders, alleen voor het hoognodige naar het dorp… Volhouden is voor iedereen lastig, zeker voor de cliënten van de WWA. „Kunnen we het niet eens over iets anders dan corona hebben”, die verzuchting valt ook onder hen geregeld te horen. Smit: „We proberen de gevaren en de gevolgen van de maatregelen zo goed mogelijk tegen elkaar af te wegen. Het blijft zaak om goed uit te leggen waarom we bepaalde maatregelen nemen en dat we zorgvuldig afwegen wat kan en wat niet kan. En tenslotte ben ik er heel trots op hoe iedereen zich hier de afgelopen maanden aan de afspraken hield.”

• 4 juni 2020 – Dagblad van het Noorden:
  Tien appartementen van Het Blauwe Paviljoen in Zuidlaren zijn verkocht
  
  

  Een artist impression van het verbouwde Het Blauwe Paviljoen in Zuidlaren. Illustratie: Het Blauwe Paviljoen

  Van de 27 nieuwe appartementen in het voormalige Noorder Sanatorium in Zuidlaren zijn er tien verkocht, zegt Thijs van Bree van eigenaar LPB Vastgoed uit Groningen.
  De projectontwikkelaar wil het monumentale Blauwe Paviljoen verbouwen tot een luxe appartementencomplex op 6 hectare landgoed met onder architectuur aangelegde tuinen en vijver. ,,De verbouw start als tachtig procent van de appartementen is verkocht. We hopen eind dit jaar te kunnen beginnen.”
  De belangstelling voor het wonen in het fraaie pand aan de Stationsweg was vorig jaar toen de plannen bekend werden gemaakt al groot, aldus LPB.
  Ruim 250 belangstellenden
  Er was een lijst van ruim 250 belangstellenden. ,,Met deze mensen zijn we gaan praten en dat leidde tot de verkoop van de eerste tien appartementen”, zegt Van Bree. Sinds deze week staat het project Het Blauwe Paviljoen ook op de huizenverkoopsite Funda.
  De 27 appartementen verschillen van grootte en variëren in prijs van 400.000 tot 700.000 euro. Van Bree: ,,Onder senioren is er belangstelling voor dit soort appartementen, met name bij stellen die de kinderen uit huis hebben en hun woning en de tuin te groot vinden. De tien kopers komen uit heel het land en zelfs uit het buitenland.”
  Amsterdamse School
  Het Noorder Sanatorium was het markantste gebouw van de voormalige psychiatrische inrichting Dennenoord (nu Lentis). Het pand in de stijl van de Amsterdamse School is in 1935 ontworpen door architect Egbert Reitsma uit Groningen.
  Het dankt zijn bijnaam Het Blauwe Paviljoen aan de blauwe elementen die onder meer in muren en kozijnen zijn gebruikt.
  De zogeheten omgevingsvergunning voor de verbouwing is nog niet afgegeven. Thijs van Bree: ,,Het Blauwe Paviljoen is een rijksmonument en uniek in Nederland. Onze plannen liggen daarom onder een vergrootglas. Om het pand geschikt te maken voor wonen, zul je bepaalde ingrepen moeten doen. De monumentencommissie had enkele opmerkingen en onze architect is daarmee aan de slag gegaan. Zo krijgt het gebouw straks drie ingangen, waardoor we delen van de gangen bij de woningen kunnen aantrekken.”
  Tuinen en vijver
  Behalve het gebouw laat de projectontwikkelaar ook het landgoed met tuinen en vijver opknappen. Dat gaat daarna over naar de vereniging van eigenaren van het complex.
  Van Bree hoopt dat de verbouw eind 2021 is afgerond.

• 26 juni 2020 – Dagblad van het Noorden:
  Toekomst theater de Kimme Zuidlaren is erg somber
  
  

  Kinderen geven een voorstelling in De Kimme. Foto: Hilbrand Dijkhuizen

  
  De toekomst van theater De Kimme in Zuidlaren hangt aan een zijden draad. De gemeente Tynaarlo ziet geen kans die veilig te stellen.
  Uit een voorlopig onderzoek concluderen burgemeester en wethouders dat het niet voor de hand ligt dat de gemeente zich gaat inspannen het theater op de been te houden.
  Lentis is er voor zorg, niet voor theater
  De Kimme is eigendom van zorginstelling Lentis en staat op het terrein van Dennenoord. Lentis wil het theater sluiten. Lentis is er nu eenmaal om zorg te verlenen aan mensen met een psychiatrische ziekte, niet om een theater op de been te houden, redeneert het bestuur. Het pand omvat behalve een theaterzaal ook sportvoorzieningen.
  Veel cliënten en dorpsbewoners vinden het erg jammer dat De Kimme verdwijnt, vooral ook omdat het theater ook een voorziening voor het dorp is. Er is begin dit jaar een petitie gehouden om het onheil af te wenden. Die leverde bijna 700 handtekeningen op. De gemeenteraad wilde daarom op korte termijn een voorlopig onderzoek, om te zien of de gemeente iets kan betekenen. Zou een onafhankelijke stichting niet in staat zijn met steun van de gemeente het theater voort te zetten?
  Forse bedragen nodig
  De uitslag van dat onderzoek stemt somber. Op korte termijn is 700.000 euro nodig voor onderhoud van het gebouw, dat in de jaren zeventig is gebouwd. Renovatie zou 4 miljoen tot 8 miljoen euro kosten, nieuwbouw 9 miljoen tot 16 miljoen euro. Daar staat tegenover dat het theater, met 450 stoelen, weinig bezoekers van buiten Lentis trekt. De exploitatie van het theater kost 280.000 euro per jaar.
  Gemeente is platzak
  Daarbij komt dat Tynaarlo, net als vrijwel alle gemeenten, op zwart zaad zit. Het gemeentebestuur moet alle zeilen bij zetten om de bestaande voorzieningen op peil te houden. Eerder al wees wethouder Hans de Graaf (ChristenUnie) van financiën er op dat De Kimme geen gemeentelijk eigendom is en dat de gemeente dus niet de eerst verantwoordelijke er voor is.
  Lentis wil het pand slopen. De instelling was vrijdagmorgen niet bereikbaar voor de vraag wat er op de locatie staat te gebeuren.

26 augustus 2020 – Oostermoer – Lentis Erfgoed ontdekt geheim archief in kast

• 6 september 2020 – Dagblad van het Noorden:
  CDA Tynaarlo: maak van theater De Kimme een multifunctioneel centrum
  
  

  De Kimme hier in gebruik voor een bewonersbijeenkomst over de komst van TBS-ers naar Zuidlaren. Foto Archief DvhN/Marcel Jurian de Jong.

  Inwoners van Zuidlaren willen dat theater De Kimme blijft, de gemeente Tynaarlo vindt de investering die daarvoor nodig is te hoog. De CDA-fractie van Tynaarlo stelt voor een multifunctioneel centrum te maken van het theater.
  Lentis is eigenaar van gebouw De Kimme dat op het terrein van Dennenoord staat en wil het pand slopen. Om De Kimme in stand te houden is de komende drie jaar een investering van 700.000 euro nodig. Voor renovatie zou tussen de vier en acht miljoen nodig zijn. Volgens het onderzoek van de gemeente is het theater weinig in gebruik. En nu Lentis de theaterzaal niet meer wil gebruiken zal de zaal waarschijnlijk nog zo’n vijftien keer per jaar gebruikt worden. Daarvoor kunnen ook prima een van de andere in Zuidlaren beschikbare zalen met podium worden ingezet, vindt de gemeente.
  Nieuwbouw op andere locatie
  Zevenhonderdvijftig inwoners denken daar anders over: zij tekenden dit voorjaar een petitie voor het behoud van Theater De Kimme. Als het theater behouden moet worden adviseert het college van Tynaarlo te onderzoeken of nieuwbouw van een theatervoorziening op maat niet interessanter is. Mogelijk op een andere locatie, want uit een eerder haalbaarheidsonderzoek bleek dat de huidige locatie als sociaal onveilig wordt ervaren.
  Ruim draagvlak
  De CDA-fractie van Tynaarlo pleit voor een multifunctioneel centrum De Kimme. De 750 handtekeningen die in korte tijd werden gezet tegen de sloop van het theater wijzen volgens de partij op een ruim draagvlak voor het behoud van De Kimme. Het CDA denkt dat veel inwoners bereid zullen zijn te helpen, door bijvoorbeeld een stichting te vormen en samen te zorgen voor de exploitatie van het gebouw.

9 september 2020 – Oostermoer – CDA op de bres voor De Kimme

9 september 2020 – Oostermoer – Toyisme Studio houdt open dag

16 september 2020 – Oostermoer – Repair Café Zuidlaren in aangepaste vorm hervat

16 september 2020 – Oostermoer – Socialrun in Zuidlaren

16 september 2020 – Oostermoer – Vooruitblik raadsvergadering 22-09-2020

23 september 2020 – De krant van Tynaarlo – Expositie Lentis Erfgoed loopt als een trein

• • 24 september 2020 – Dagblad van het Noorden:
    Ggz-instelling Lentis draait fusie weer terug; oude ggz Groningen werd na fusies concern maar wordt nu weer gesplitst
    
    

    De Van Mesdagkliniek in Groningen. Foto: DVHN

    De Groningse instelling voor psychiatrie Lentis wordt ontvlochten in drie aparte onderdelen.
    De Van Mesdagkliniek, een tbs-instelling, en de ouderenzorg-poot van het concern, Dignis, gaan als zelfstandige stichtingen verder, maar blijven in een ‘netwerk’ samenwerken met Lentis, dat als ggz-instelling zelfstandig verder gaat.
    Lentis werd in 2007 de nieuwe naam van wat tot die tijd als GGz Groningen door het leven ging. die GGz Groningen was in de jaren negentig ontstaan als fusie van Dennenoord Zuidlaren, Groot-Bronswijk Wagenborgen, het RIAGG en RIBW, en nog diverse andere stichtingen.
    Marktdenken
    Onder de naam Lentis meende de organisatie een rol te kunnen spelen op de landelijke markt van psychiatrische zorg. ,,Destijds was het concern een logisch antwoord op het marktdenken in de zorg’’, schrijft de huidige raad van bestuur in een persverklaring.
    ,,De huidige tijd vraagt echter om wendbare organisaties en marktdenken heeft plaats gemaakt voor een focus op maatschappelijk nut en netwerkvorming. Een netwerkorganisatie biedt ruimte voor eigen keuzes en dus maatwerk. Door op de drie onderdelen terug te gaan naar de maatschappelijke bedoeling kunnen we optimaal echt tot in onze haarvaten werk maken van belevingsgerichte (Dignis), herstelgerichte (Lentis GGZ) of risicogerichte zorg (Mesdag)’’, schrijft de raad van bestuur.
    Drie aparte stichtingen
    Volgens de raad van bestuur komen er drie aparte stichtingen die wel een overkoepelend samenwerkingsverband hebben voor ict, opleidingen en vastgoedbeheer. Aan dat overkoepelende verband kunnen ook andere organisaties meedoen.

    
    
    

30 september 2020 – Oostermoer – Einde van De Kimme nabij

30 september 2020 – Oostermoer – Uit de raad

21 oktober 2020 – Oostermoer – Cliënt Lentis verdacht van doden medebewoner

• 29 oktober 2020 – Dagblad van het Noorden:
  Intern onderzoek Lentis na moord op bewoner GGZ-instelling in Zuidlaren door medepatiënt
  
  

  De politie doet onderzoek bij de GGZ-instelling. Foto: Harm Meter.

  Een 30-jarige psychiatrische patiënt van GGZ-instelling De Es van Lentis in Zuidlaren zit vast, omdat hij twee weken geleden een medebewoner met geweld om het leven zou hebben gebracht. Hoe kon dit gebeuren? Waar was het personeel toen de bewoner om het leven werd gebracht?
  Bronnen melden dat het slachtoffer een 53-jarige man is, het Openbaar Ministerie (OM) wil dat niet bevestigen. ,,De officier van justitie wil de privacy van het slachtoffer en de nabestaanden beschermen en wil het graag beperken tot de mededeling dat het slachtoffer een mannelijke medebewoner betreft”, zegt woordvoerder Bart Olmer.
  Over de toedracht van het misdrijf wordt ook niets losgelaten. Het enige dat bekendgemaakt is, is dat het slachtoffer op donderdagavond 15 oktober dood is gevonden op zijn kamer. De 30-jarige medebewoner is direct gearresteerd. Hij wordt verdacht van moord of doodslag. De rechtbank heeft deze week bepaald dat de man in elk geval tot aan de eerste openbare strafzitting op 14 januari vast moet blijven zitten.
  Psychische kwetsbaarheid
  De verdachte en het slachtoffer verbleven in woonvoorziening De Es voor zogeheten langdurige rehabilitatie. Het gebouw van Lentis op het voormalige terrein van Dennenoord in Zuidlaren heeft plek voor ongeveer 25 cliënten. Er zitten mensen die hulp nodig hebben bij het dagelijks leven vanwege hun psychische kwetsbaarheid.
  Een deel van de bewoners probeert toe te werken naar een woonplek in de maatschappij. ,,Voor anderen zijn wij langdurig een veilige haven van waaruit wij samen proberen te werken aan een zo goed mogelijke kwaliteit van leven”, staat op de website van Lentis. Een veilige haven bleek het voor het slachtoffer helaas niet.
  Komt zeer zelden voor
  Zelfdoding, agressie, geweld of brandstichting gebeuren vaker in psychiatrische instellingen. Volgens bijzonder hoogleraar forensische psychiatrie Robbert-Jan Verkes van de Radboud Universiteit in Nijmegen komt het echter zeer zelden voor dat een bewoner van een GGZ-instelling een medebewoner om het leven brengt. Hij schat dat het hooguit een of twee keer in de vijf jaar gebeurt.
  In het jaarverslag van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd staat dat vorig jaar 100 meldingen zijn gedaan van overlijdens van cliënten binnen de GGZ. In 70 gevallen ging het om zelfdoding. Bij de overige 30 staat geen doodsoorzaak. ,,Cijfers over dodelijk geweld binnen de GGZ hebben we niet”, zegt een woordvoerder van de inspectie.
  Kans op herhaling verkleinen
  Volgens hem heeft Lentis het tragische incident van half oktober bij de inspectie gemeld. ,,Als zo’n melding wordt gedaan vragen wij de instelling om intern onderzoek te doen.” Onderzocht moet worden hoe het gesteld was met de veiligheid en kwaliteit van de zorg die is geboden voorafgaand, tijdens en na het incident. Ook moet in kaart worden gebracht wat de zorgaanbieder heeft gedaan of gaat doen om de kans op herhaling te verkleinen.
  Had het levensdelict in Zuidlaren voorkomen kunnen worden? Was er voldoende personeel? Zijn er signalen gemist bij de verdachte? Woordvoerder Siets Nobel van Lentis zegt dat de uitkomsten van het onderzoek moeten worden afgewacht. ,,Zolang het onderzoek loopt, kunnen we er niets over zeggen.”

• 18 december 2020 – Dagblad van het Noorden:
  Oud & Nieuw(s): Een storm van protest steekt op in Zuidlaren. Lentis wil nieuwe woonvorm voor tbs’ers op Dennenoord
  
  

  Het Witte Huis op het Dennenoord-terrein, waar negen tbs’ers tijdens de laatste fase van hun gedwongen behandeling wonen. Foto: Marcel Jurian de Jong

  Dagblad van het Noorden blikt traditiegetrouw terug op het afgelopen jaar. Vandaag januari. Zuidlaren raakt in rep en roer wanneer blijkt dat zorginstelling Lentis een nieuwe woonvorm wil realiseren op Dennenoord.
  Hoe kan het begin dit jaar ineens zo vreselijk mis gaan? De aankondiging van een nieuwe woonvorm in het Witte Huis op het Dennenoord-terrein in Zuidlaren voor tbs’ers in de laatste fase van hun behandeling, leidt bijna tot een volksopstand. Inwoners reageren woedend en vrezen voor de veiligheid van hun kinderen. Eén informatiebijeenkomst blijkt niet genoeg, het worden er vier en telkens zijn er zo’n tweehonderd mensen aanwezig. De emoties lopen er hoog op.
  Kinderen in gevaar
  „Het overviel ons enorm”, zegt directeur Harry Beintema van Forint, het forensisch-psychiatrische onderdeel van Lentis. „We dachten dat we het goed hadden voorbereid, maar we kregen veel over ons heen. Tot heel persoonlijke reacties: jij brengt mijn kinderen in gevaar.”
  Toch: de psychiatrie is al sinds jaar en dag in Zuidlaren gevestigd. Op het Dennenoord-terrein is al een afdeling voor forensische psychiatrie gevestigd, voor mensen dus die door hun psychiatrische stoornis in contact zijn gekomen met het strafrecht. Hier zitten mensen die afkomstig zijn uit de Van Mesdag kliniek in Groningen. De nieuwe woonvorm is een extra stap in het behandelingsproces
  Wat de storm aanwakkert, is dat Lentis aanvankelijk ook plannen heeft om de nieuwe woonvorm met nog eens veertig mensen uit te breiden. Niet alleen Zuidlaarders, ook burgemeester Marcel Thijsen van Tynaarlo vindt dat geen goed idee. Lentis heeft dat uitbreidingsplan al laten vallen.

  

  De bewonersbijeenkomst van Lentis over de komst van tbs’ers naar Dennenoord Zuidlaren. Foto: Marcel Jurian de Jong

  Zedendelinquenten
  Hoe staat het er bijna een jaar later voor? In het Witte Huis zitten nu negen tbs’ers. „Mensen die door een psychose of iets dergelijks een ernstig delict hebben gepleegd”, zegt Beintema. „Ze zullen nog wel een tot twee jaar in het Witte Huis blijven. Daarna gaat, als ze zich goed ontwikkelen, de tbs er af en stromen ze door naar een andere beschermde woonvorm.” En ja, het kan hier ook gaan om zedendelinquenten, zegt Beintema. De grote vrees van veel Zuidlaarders.
  De negen bewoners hebben een zekere mate van vrijheid, maar het toezicht is intensief. Ze moeten hun gangen door het dorp bespreken met hun begeleiders. Dus inkopen doen bij Jumbo, als ze dat hebben afgesproken, en niet bij Albert Heijn als daar de koekjes in de aanbieding blijken te zijn.
  Klankbordgroep
  Met een klankbordgroep houdt Lentis in de gaten hoe de zaken zich ontwikkelen. Guy Schokking is een van de 24 inwoners van het dorp die zich hiervoor hebben opgegeven. Schokking is gepensioneerd directeur van de Academie voor Bouwkunst en woont al heel lang aan de rand van het Dennenoord-terrein.
  De klankbordgroep ondervindt hinder van de coronacrisis, maar is toch een keer of drie bij elkaar geweest. Toch is Schokking niet helemaal tevreden. „Om te beginnen wil ik graag weten wat nu de toekomstplannen van Lentis zijn met het Dennenoord-terrein, maar daarop heb ik geen bevredigend antwoord gekregen.”
  Achtergrond van Schokkings wens is dat er in de psychiatrie in de loop der jaren veel veranderd is. Dennenoord is ontstaan vanuit de gedachte dat psychiatrische patiënten in een groene, rustige, prikkelarme omgeving helemaal tot rust moesten komen. Al jaren geleden is het inzicht gerijpt dat dit voor lang niet allen de ideale oplossing is en zijn er juist klinieken midden in de stad ontstaan en worden mensen vaker thuis verpleegd.
  Schokking: „Dat heeft allemaal zijn weerslag gehad op het Dennenoord-terrein, gebouwen hier zijn leeg komen te staan of er zijn andere organisaties in getrokken. Het is tegelijkertijd een prachtig terrein, je zou hier meer woningen kunnen bouwen en andere organisaties kunnen huisvesten.”
  Dat laatste verdraagt zich echter moeilijk met een grote forensische afdeling en dat is volgens Schokking ook een belangrijke reden dat veel dorpelingen opgelucht zijn dat de uitbreiding met veertig extra plaatsen er niet is gekomen.
  Voor het karretje
  Het wantrouwen bij de inwoners van het dorp is nog groot. Inwoner Herman de Muinck bijvoorbeeld heeft er van af gezien om in de klankbordgroep plaats te nemen. „Ik was toch bang dat die zich voor het karretje van Lentis zou laten spannen”, verklaart hij. „Dat werd mede ingegeven doordat Lentis de voorzitter en het secretariaat leverde. In mijn ogen zou het een echt onafhankelijk gezelschap moeten zijn.
  Schokking zou het vanwege het vele wantrouwen goed vinden als de klankbordgroep zich meer zou opwerpen als een intermediair tussen Lentis en de dorpelingen, maar daar voelen de andere leden volgens hem niet voor. „Die verantwoordelijkheid willen ze niet nemen, ook omdat ze niet gekozen zijn.”
  Hij noemt nog een andere oorzaak voor het wantrouwen. Lentis is ontstaan uit allerlei fusies. Het is een grootschalige instelling geworden, waar Forint, de Van Mesdag kliniek en nog andere organisaties onder hangen. En dan zitten op het Dennenoord-terrein weer organisaties die niet bij Lentis horen. Dat maakt het er voor de buitenwereld niet overzichtelijker op.
  Harry Beintema kan dit laatste bevestigen. „We krijgen wel eens reacties over mensen op het Dennenoord-terrein, maar dan blijkt dat het geen cliënten van ons zijn. Er zitten hier nu ook andere organisaties voor mensen met een verslaving of een verstandelijke beperking.”
  Beduusd
  Beintema gaat over tbs’ers en hij is nog steeds wat beduusd van de felle reacties die hij van sommige Zuidlaarders kreeg. Veel mensen snappen wel dat er ook voor tbs’ers een plek moet zijn van waaruit ze kunnen terugkeren naar de samenleving, maar anderen zien liever dat ze zo lang mogelijk worden opgesloten. „Ik vraag wel eens: stel dat het om je broer gaat, zou je er dan ook zo over denken? Sommigen zeggen dan ja. Dan houdt het op.”
  Zelf houdt Beintema eraan vast dat Nederland gekozen heeft voor tbs, wat inhoudt dat mensen de kans hebben om te genezen en terug te keren in de samenleving. „Dat is een politieke keuze waar ik ook achter sta en die voer ik uit.”
  Dat werk wordt wel steeds moeilijker, stelt hij vast. „Landelijk is er veel behoefte aan nieuwe woonvormen, maar overal gaan de hakken in het zand. Maar we moeten onze cliënten ergens onder brengen. We hebben dit soort woonvormen nodig om ons werk te kunnen doen.”

  

• 14 januari 2021 – Dagblad van het Noorden:
  Schoenafdruk verdachte op hoofd gedode bewoner in GGZ-instelling Zuidlaren: ‘Slachtoffer door medebewoner geschopt en gewurgd’
  
  

  De politie doet onderzoek bij de GGZ-instelling. Foto: Harm Meter.

  Een 31-jarige man wordt ervan verdacht dat hij een medebewoner (53) van een GGZ-instelling van Lentis in Zuidlaren door fors geweld om het leven heeft gebracht. De verdachte zou het slachtoffer hebben gewurgd en meerdere keren op zijn hoofd hebben geslagen en geschopt. Op het hoofd van de gedode bewoner is een schoenafdruk van de man gevonden.
  Dat bleek donderdag op de eerste pro-formazitting in de strafzaak tegen de verdachte. Bij de zitting waren ook nabestaanden van het slachtoffer aanwezig, onder wie zijn hoogbejaarde moeder. Het Openbaar Ministerie verdenkt de bewoner van doodslag. Het misdrijf werd 15 oktober gepleegd op de kamer van het slachtoffer.
  De verdachte is volgens zijn advocaat Meindert Doornbos een psychiatrische patient. Hij kan zich, zo zegt de raadsman, weinig herinneren van wat er is gebeurd. Vermoedelijk is aan de verwurging een worsteling vooraf gegaan. ,,Daarna wordt het bij mijn cliënt een groot zwart gat.” Het eerste wat hij zich daarna kan herinneren, is dat hij op zijn rug ligt met zijn arm in een wurggreep om het slachtoffer die op zijn rug bovenop hem ligt.
  Psychische kwetsbaarheid
  De verdachte en het slachtoffer verbleven in woonvoorziening De Es voor zogeheten langdurige rehabilitatie. Het gebouw van Lentis op het voormalige terrein van Dennenoord in Zuidlaren heeft plek voor ongeveer 25 cliënten. Er zitten mensen die hulp nodig hebben bij het dagelijks leven vanwege hun psychische kwetsbaarheid.
  Volgens de officier van justitie is het onderzoek nagenoeg afgerond. ,,We willen nog een getuige horen. De verdachte spreekt over een lange man met een dikke buik die ook in de kamer aanwezig zou zijn geweest. Het gaat om een medebewoner. Hij zit niet voor niets in een instelling, dus een gesprek is moeilijk. We gaan proberen om een manier te vinden om toch met hem te spreken en te horen of hij iets weet.”
  Hulp nodig
  Het is verder nog wachten op het sectierapport van de forensisch arts en rapportages van deskundigen over de psychische gesteldheid van de verdachte. De man zit vast op een psychiatrische afdeling van een gevangenis. Hij volgde de zitting via een videoverbinding. ,,Ik wat dat wat ik gedaan heb serieus is. Ik heb echt psychiatrische hulp nodig. Ik heb veel dingen meegemaakt in mijn leven en ben zwaar beschadigd.” De officier hoopt dat de strafzaak binnen drie maanden kan worden behandeld.

• 18 februari 2021 – Dagblad van het Noorden:
  Leo Wanders in raad van bestuur zorginstelling Lentis
  
  

  Het Hoofdgebouw op het terrein van Dennenoord. Foto: Jan Zeeman

  Leo Wanders treedt 1 april toe tot de raad van bestuur van zorginstelling Lentis. De 56-jarige Wanders krijgt de portefeuille bedrijfsvoering verpleging en verzorging (V&V).
  Leo Wanders (56) heeft ruim vijftien jaar ervaring in directie- en managementfuncties in de zorg, waarvan de laatste vijf jaar bij ZINN Ouderenzorg in Groningen.
  Met de benoeming van Wanders bestaat de raad van bestuur vanaf 1 april uit Arien Storm (behandelzaken ggz), Johan Oostinga (bedrijfsvoering ggz), Inge Pesch (behandelzaken V&V) en Leo Wanders (bedrijfsvoering V&V).
  LentisGGZ en Dignis zelfstandig
  Lentis biedt geestelijke gezondheidszorg, forensische gezondheidszorg en ouderenzorg in de provincies Groningen, Drenthe en Friesland. Lentis bestaat uit vier zorggroepen: Lentis, Dignis, Jonx en Forint. Het hoofdkantoor staat in Zuidlaren, op het voormalig terrein Dennenoord.
  De benoeming van Wanders in volgens Lentis in lijn met de koers naar een nieuw samenwerkingsmodel, waarbinnen LentisGGZ en Dignis (ouderenzorg) op termijn als zelfstandige organisaties zullen functioneren.

• 29 december 2021 – Dagblad van het Noorden:
  Dinoschedels, mammoetbotten, de bekers van Feyenoord: deze mensen maken het bij Ateliers MTW in Groningen. Maar straks niet meer. ‘Absurd dat het dichtgaat. Waardeloos’
  
  

  Bewerking van bronzen beelden bij Ateliers MTW in Groningen Foto: Jaspar Moulijn

  Een pareltje. Zo is Ateliers Museum Technische Werken (MTW) de afgelopen 33 jaar vaak genoemd. Het bedrijf waar psychische kwetsbaren kwaliteitsproducten maken voor onder meer musea en kunstenaars kan financieel niet meer overleven. Ook al ziet iedereen hoe waardevol het is.
  Replica’s van fossielen beschilderen, dat vindt Jessie het mooiste werk. Leren hoe je het materiaal moet doorgronden, kiezen welke verftechniek je gebruikt. Echt iets maken. Iets moois.
  ,,Hier kunnen werken is zo waardevol voor mij. Ik heb veel geprobeerd, maar steeds ging het niet. Hier heb ik wél positieve ervaringen. Je bent altijd welkom, hoe slecht het ook met je gaat.’’
  Jessie is een jonge vrouw die een paar keer in haar leven opgenomen is geweest in de GGZ. Nu zit ze op de schildersafdeling van Ateliers MTW geconcentreerd te werken, gebogen boven een kunststofmodel van een doormidden gesneden rat. Ze beschildert elk detail, elk orgaan, minutieus. Jessie heeft ook al replica’s van de bekers van Feyenoord beschilderd, en van het masker van Middelstum uit de collectie van het Groninger Museum.
  Daar is ze trots op, dat heeft haar zelfvertrouwen gegeven, maar ze vreest de dag dat MTW sluit. ,,Wat als het straks weer misgaat?’’

  

  Schilderwerk bij Ateliers MTW Foto: Jaspar Moulijn

  Werk dat ertoe doet
  Ateliers Museum Technische Werken is het levenswerk van Willy Warnar en Ieme Boomsma. Ooit begonnen als arbeidstherapie in de achtertuin van Dennenoord in Zuidlaren, later verhuisd naar de stad Groningen als zelfstandige voorziening waar deelnemers niet alleen nuttig werk doen, maar ook begeleiding krijgen bij andere zaken in het leven waar ze tegenaan lopen.
  In hun pand aan de Osloweg zijn dinoschedels, mammoetbotten en walviskaken de grote blikvangers, maar zit veel van het vakmanschap ook in bronzen beelden – MTW heeft een eigen bronsgieterij – en zorgvuldig beschilderde kunststofreplica’s van van alles en nog wat. Het is ambachtelijk werk, variërend van simpel tot complex, gemaakt voor serieuze opdrachtgevers als musea en kunstenaars.
  ,,Werk dat ertoe doet’’, zegt Warnar. ,,Anders dan dagbesteding of creatieve therapie. Onze deelnemers zijn in staat om kwalitatief zeer hoogwaardige producten te maken, waar vraag naar is, die tot de verbeelding spreken. Dat is belangrijk voor deze doelgroep, die psychisch kwetsbaar is maar ook heel veel kwaliteiten heeft.’’
  Tot hun grote spijt maakten Warnar en Boomsma vorige week bekend dat Ateliers MTW in april 2022 de deuren sluit. Mede door bezuinigingen op pgb’s (persoonsgebonden budgetten) en omdat ze met hun specialistische benadering van werk én zorg nogal eens tussen wal en schip vallen, komen ze al jaren geld tekort. De reserves zijn op, faillissement willen ze voorkomen.
  Zonder ervaring toch samen mooie dingen maken
  ,,Heel jammer’’, zegt Henriëtte, die werkt op de ‘mallenmakerij’. ,,Ik kom van best ver, normaal werk is nog een stap te vroeg. Ik zou hier eigenlijk nog een jaar blijven, nu houdt het ineens op.’’
  In de mallenmakerij worden mallen in elkaar gezet waarin brons, kunststof of soms een ander materiaal wordt gegoten. Leuker dan schilderen, vindt Henriëtte, want het is wat grover en je kunt meer heen en weer lopen. Ze heeft wel eerder dagbesteding gedaan, maar daar was ze vooral creatief bezig voor zichzelf. ,,Dit lijkt veel meer op echt werk. Het is nuttig. En het is bijzonder dat je zonder ervaring samen toch best hele mooie dingen kunt maken.’’
  In de afgelopen dertig jaar was MTW vaak een paradepaardje van de gemeente. Landelijke politici kwamen op werkbezoek, de gemeente Groningen was trots op het pareltje van re-integratie. De samenwerking is altijd goed geweest, vertellen Boomsma en Warnar. Maar sinds 2015, toen de gemeentes verantwoordelijk werden voor het sociaal domein, werd het steeds ingewikkelder om financiering te krijgen. Vorig jaar december stuurde MTW een brandbrief naar de gemeente, zonder het gewenste resultaat.
  ‘Prachtig bedrijf dat zinvol en mooi werk doet’
  Wethouders van de gemeente Groningen Carine Bloemhoff (werk) en Inge Jongman (zorg &welzijn) laten aan de gemeenteraad weten dat ze het besluit van MTW betreuren. ,,Dit is een prachtig bedrijf dat heel zinvol en mooi werk doet’’, zegt Bloemhoff. ,,Er is ons alles aan gelegen om te zorgen dat het kan voortbestaan.’’
  Na de brandbrief van vorig jaar had de gemeente Groningen MTW geadviseerd om ook deelnemers uit andere gemeentes te zoeken, en manieren te vinden om extra inkomsten te genereren, vertelt Bloemhoff. ,,Dat is niet gelukt. Ondanks die signalen komt het besluit om de stekker eruit te trekken voor ons onverwacht.’’
  In het belang van de deelnemers wil de gemeente Groningen op zoek naar alternatieve oplossingen, bijvoorbeeld overname van de werkzaamheden door een partij met ‘meer draagkracht’. ,,We zullen moeten afwachten hoe dat loopt’’, zegt Bloemhoff.
  Absurd dat het dichtgaat
  Ondertussen zijn ze bij MTW al hard bezig om de honderden mallen die in het magazijn liggen te inventariseren. Die moeten straks terug naar opdrachtgevers. Deelnemer Melle maakt nog een van de laatste nieuwe mallen van was. Werk dat hij pas sinds kort doet – hij heeft ontdekt dat het niet zijn favoriete taak is – maar na anderhalf jaar MTW heeft hij geleerd dat hij meer aankan dan hij dacht.
  ,,Ik ben een vrij passief persoon. Ik zat thuis. Uiteindelijk ben ik naar de gemeente gestapt en zei: ik ben een autist en ik wil iets doen in het leven.’’ Tegenwoordig is hij vijf dagen in de week bij MTW. ,,Dit is zo’n mooie plek. Het is absurd dat het dichtgaat. Waardeloos.’’
  Zelf verwacht hij het wel te redden. Hij durft iets nieuws inmiddels wel aan, al heeft hij nog geen idee wat. ,,Ik kan veel te veel.’’

  

  Museum Technische Werken stopt na 33 jaar met de activiteiten. Ze gieten brons, en bieden reintegratie trajecten aan voor psychisch kwestbare mensen. Foto: Jaspar Moulijn

  Geen zin om tegen de stroom in te zwemmen
  Warnar en Boomsma hadden hun levenswerk graag overgedragen aan enthousiaste medewerkers als trajectbegeleider Noor Tönis. Maar niet zonder een duurzame financiële toekomst. Want iedereen kan wel zeggen hoe mooi en waardevol MTW is, als er geen geld voor is, houdt het op.
  ,,Als de maatschappij het er niet meer voor over heeft, moet je gewoon stoppen’’, zegt Boomsma. ,,Die keuzes zijn gemaakt. Het heeft geen zin om tegen de stroom in te zwemmen.’’
  Warnar vertelt over de reacties van deelnemers op de mededeling dat MTW dicht ging. ,,Ze vonden het allemaal zo erg voor ons! Maar het is niet erg voor ons, wij kunnen zo met pensioen. Het is erg voor deze doelgroep. Daar is al zo weinig voor.’’

  

• 7 januari 2022 – Dagblad van het Noorden:
  Ik hoop dat hij daarboven schuldenvrij leeft | column Rosa Timmer
  

  Rosa Timmer. Foto: Marleen Annema Foto: Marleen Annema

  Mijn moeder wenkte me naar de keuken. ,,Geef jij haar een glas wijn’’, zei ze. Ik keek om het hoekje en zag daar mijn tante en nicht in de woonkamer en zei net te hard. ,,Voor wie is het mama?’’ Geluidloos schreeuwde ze me terug en wees boos kijkend naar de vrouw op de bank. ,,De jongste’’, fluisterde ze.
  Ik keek haar aan en kon mijn lachen bijna niet inhouden. ,,Je weet niet hoe ze heet, of wel?’’ Mijn moeder grimaste maar draaide zich om zodat ik het niet zag. Nee, wij hebben niet zoveel met onze familie. Tot het punt dat we vergeten dat ze überhaupt bestaan.
  Maar soms voel ik mij op de gekste momenten plots in rechtstreekse verbinding staan met een familielid dat ik al veertien jaar niet gezien heb. Het is Leo, mijn oom.
  Hij woonde in ‘Dennenoord’ een GGZ-instelling in Zuidlaren. Wij gingen er bijna nooit heen, maar hij kwam wel bij ons. Dan sjoelden we met hem terwijl hij ondertussen vertelde over de dingen die hij verkeerd had gedaan. Door hem waren de Twin Towers omgevallen. Hij had de slechte krachten gehad. De tornado’s die hele dorpen in Amerika verwoestten? Zijn schuld. Door hem wist ik als zesjarige al precies te vertellen wat schizofrenie was.
  Hij voelde zich schuldig over alle wereldrampen, zijn leven en zelfs over ons als wij een slecht cijfer haalden. Daarover belde hij elke dag. Soms had hij er zoveel bij gedronken dat hij dacht dat er kevers over zijn huid liepen, dan moest ik van mijn moeder de telefoon aan haar geven.
  Ik wilde dat ik vaker echt met medeleven had geluisterd. Niet met die ingehouden zucht aan de hoorn had gezeten. Want als ik aan hem denk, zie ik één beeld het vaakst voor me: hij stervend in een hospice aan longkanker. Het was onze laatste ontmoeting, ik was een jaar of 19.
  Mijn moeder was al weg toen ik nog even terug moest omdat ik mijn tas bij hem vergeten was. Hij veerde op toen ik binnenkwam. Ik zag de liefde in zijn ogen. Liefde voor zijn nichtje die hij ondanks alle waanbeelden altijd had gezien voor wie ze was. Ik voelde een drang om hem een knuffel te geven, maar ik durfde niet.
  Ik zei ‘Doei Leo’ en liep de kamer weer uit. ‘Dag Roosje’, hoorde ik nog toen ik op de gang liep.
  Hij overleed twee dagen later. Het schuldgevoel over dat moment draag ik nog altijd met mij mee.
  In de hoop dat hij daarboven schuldenvrij leeft.

• 13 april 2022 – Dagblad van het Noorden:
  Negentien namen staan op het onthulde verzetsmonument op Dennenoord in Zuidlaren. Maar wie heeft het beeld gemaakt?
  

Na de onthulling leggen nabestaanden bloemen op het verzetsmonument bij Dennenoord in Zuidlaren. Links met pet Henk de Groot. Foto: Jaspar Moulijn

Negentien namen van verzetsmensen staan op het kunstwerk dat woensdag is onthuld op het terrein van Dennenoord in Zuidlaren. Ze werkten allemaal in het psychiatrisch ziekenhuis, thans Lentis geheten.
Vier van de negentien overleefden de oorlog niet. Kantoorklerk Willem Thomas Coppij was de eerste die sneuvelde, op 12 mei 1940 tijdens het bombardement op Rotterdam. Coppij (35) zat op de zolder van het Maasstation als commandant van een mitrailleurgroep van het Nederlandse leger, toen de Duitse Luftwaffe het station bombardeerde.
Zijn naam staat op het verzetsmonument naast de Ontmoetingskerk op het terrein van Lentis, met datum en plaats van overlijden. Net zoals dominee Willem Jacob van Enk, zenuwarts Johan Herman Harmsen en terreinwachter Geert Por. De overige vijftien verzetsmensen, onder wie één vrouw (verpleegster Meta Bakker) overleefden de oorlog.

Nabestaanden maken foto’s van de plaquette van hun vader op het verzetsmonument Dennenoord Zuidlaren. Foto: Jaspar Moulijn

Broeinest van verzet
Dennenoord was een broeinest van verzet in de Tweede Wereldoorlog. De meeste personeelsleden hadden een gereformeerde achtergrond en waren anti-Duits. Tientallen pleegden georganiseerd verzet in ordediensten, knokploegen of bij de binnenlandse strijdkrachten. Ze zorgden voor onderduikadressen, hadden zelf onderduikers in huis, vervalsten persoonskaarten of hielpen bij wapendroppings.
Zoals Arent de Groot. Hij was verpleger en woonde zoals veel werknemers aan de rand van Dennenoord, aan de Verlengde Tienelsweg, de huidige Schipborgerweg. ,,Mijn vader moest gedropte wapens ophalen uit Een, op de fiets. Een kameraad van hem ging mee. Die wapens hebben ze verborgen in een drooggevallen regenput van smid De Vries aan de Tienelsweg in Zuidlaren”, vertelt zoon Henk de Groot woensdag na de onthulling van het monument, waarop ook zijn vader staat vermeld.
Bist du Jude?
,,We hadden ook twee onderduikers in huis, onder wie een joodse jongen. Toen deden de Duitsers een inval in ons huis en de jongen kon niet meer in zijn schuilplaats komen. ’Bist du Jude?’, vroeg de Duitse militair. ‘Nein’, zei de jongen. Wij, ons gezin met vier kleine jongens, zijn door het oog van de naald gekropen”, aldus De Groot.
De Duitsers vorderden al vroeg in de oorlog het Noorder Sanitorium van Dennenoord, aan de overkant van de Stationsweg. Maar de bezetters waagden zich zelden in de gebouwen aan de andere kant van de straat. Voor buitenstaanders als zij was Dennenoord een ondoorzichtige gemeenschap met paviljoens vol patiënten met onvoorspelbaar gedrag, die soms ook nog besmettelijke ziektes hadden. Zo kon het verzet op Dennenoord bijna ongestoord zijn gang gaan. En niemand die zijn mond voorbij praatte.
Drie plaatsen op het monument
Na grondig onderzoek is een selectie van negentien namen gemaakt voor het verzetsmonument, zegt Piet Schollema, voormalig beheerder. ,,Het probleem is waar je de grens legt. Maar we hebben voor de zekerheid drie plaatsen op het monument vrij gehouden. We gaan door met onderzoek.”
Wie het stalen monument, een verticale balk waaraan een halve cirkel is gelast, heeft gemaakt is onbekend. Schollema vond het beeld in de tuin van theater De Kimme op het terrein. ,,We vermoeden dat het door een patiënt is gemaakt. We hebben het beeld op een nieuwe ronde sokkel geplaatst en daarop zijn de negentien plaatjes met namen van de verzetsmensen aangebracht.”

14 april 2022 – Dagblad van het Noorden – Negentien namen krijgen plek op verzetsmonument Dennenoord

• 27 april 2022 – Dagblad van het Noorden:
  Joodse Leo Louis Monasch (11) uit Groningen was doof en werd in Auschwitz vermoord. Symposium in synagoge staat stil bij lot van mensen met lichamelijke en psychische handicap tijdens Tweede Wereldoorlog
  
  

  De Helletocht herinnert aan het transport van 528 patiënten en een aantal verplegers van het psychiatrisch ziekenhuis Dennenoord in Zuidlaren op de nacht van 27 op 28 maart 1945. Het beeld van Anita Franken (1957-2017) werd op 27 maart 2013 onthuld. Foto: Bert Deelman

  De Joodse Leo Louis Monasch uit Groningen werd op 19 oktober 1942 met zijn hele familie in Auschwitz vermoord. De dove Leo Louis was 11 jaar oud. In de Synagoge Groningen vindt donderdag 28 april een symposium plaats over het lot van mensen met een lichamelijke of psychische handicap in de Tweede Wereldoorlog.
  Het symposium is een initiatief van de Werkgroep Toegankelijk Groningen en Synagoge Groningen. ,,We willen mensen laten zien hoe makkelijk mensen een karikatuur van anderen maken waardoor ze als wegwerpmateriaal worden beschouwd’’, laat Marlieke de Jonge van Toegankelijk Groningen weten.
  Helletocht naar Franeker
  Een van de sprekers is Henk Betten, die zelf doof is en lid is van de werkgroep Historie Doven Groningen, die onder de stichting Clubhuis van Doven valt. De historicus doet onderzoek naar de geschiedenis van de Groningse dovengemeenschap en zo ontdekte hij Louis Monasch Jr.
  De werkgroep meldt: ‘Op vrijdagavond 2 oktober 1942 verzamelden zich alle Groningse Joden in een loods van Van Gend & Loos vlakbij het hoofdstation te Groningen om de volgende dag met de trein te gaan naar het kamp te Westerbork. Ook twee families van dove Joodse mensen waren daar aanwezig. Het ene gezin bestond uit: Louis Monasch, (doof) geboren te Rotterdam op 3 juni 1908, zijn vrouw Elisabeth Cohen (doof) geboren te Groningen op 14 oktober 1909 en hun twee kinderen: Leo Louis (doof) geboren te Groningen op 30 september 1936 en Leida Betsy, als horende geboren, te Groningen op 27 april 1940.’

Een oud collectebusje voor Joodse invaliden. Bron Collectie Synagoge Groningen

Tijdens het symposium is er ook aandacht voor ‘de helletocht naar Franeker’. De Duitse bezetter vorderde in 1945 de psychiatrische inrichting Dennenoord in Zuidlaren. 528 patiënten werden onder barre omstandigheden op transport naar Franeker gezet. 56 patiënten stierven in de laatste maanden van de oorlog door ziekte en voedselgebrek.

28 april 2022 – Dagblad van het Noorden – Symposium over deportatie gehandicapten in de oorlog

• 29 april 2022 – Dagblad van het Noorden:
  Hoe help je ‘verwarde personen’? ‘We willen alles en iedereen in hokjes stoppen in dat rare zorgsysteem van ons.’ Deze hulpverleners doen het anders
  

  Arie Pater (Lentis) en Thea Bulthuis (VNN) onder het viaduct in Groningen waar eerder een paar van hun cliënten sliepen in illegale caravans of tenten. Foto: Corné Sparidaens

  De ene hulpverlener voelt soms angst, de ander wordt boos. Professionals die zich proberen te ontfermen over ‘verwarde personen’ botsen regelmatig op de muren van het zorgsysteem. Want mensen passen niet in hokjes. Een Gronings project deed het anders. ,,Dit heeft me moed gegeven.’’
  Meneer Boot, zo noemde Marlieke de Jonge hem.
  Een man die gewend was om tegen muren op te lopen, die al tientallen hulpverleners voorbij had zien komen. Overal werd hij uitgekotst.
  Die bemoeials wilden hem in een huis laten wonen, vonden dat hij moest werken aan zichzelf, wilden hem in een van hun vele hokjes proppen.
  Maar meneer Boot paste niet in een hokje. Hij wilde zelf bepalen hoe hij leefde. En al vond de maatschappij de manier waarop misschien niet aanvaardbaar, al had hij geen brandstof meer, geen fiets om boodschappen te halen, geen toestemming om zijn boot aan te leggen waar hij hem wilde aanleggen; hij was wel autonoom.
  Hij bleef op zijn boot.
  Overlevers van onmogelijke omstandigheden
  Je kunt ze verwarde personen noemen. Of mensen met onbegrepen gedrag. Marlieke de Jonge van Lentis noemt ze liever ‘overlevers’. Diegenen die zich in onmogelijke omstandigheden (trauma, verslaving, psychische problemen, isolement) toch op een of andere manier staande weten te houden.
  Wat de maatschappij ziet is overlast, verwaarlozing, criminaliteit, onaangepast gedrag. En toch, stelt De Jonge, verdienen ze net zo goed een plek als iedereen. ,,Weet je wat gek is? Als een kind wordt mishandeld of verwaarloosd vinden we dat heel erg. Maar als dat kind het overleeft, opgroeit en verslaafd raakt, dan willen we er niks meer mee te maken hebben.’‘
  De Jonge, die ooit zelf in Dennenoord in Zuidlaren was opgenomen en nog steeds ‘parttime’ psychiatrisch patiënt is, ziet het als een persoonlijke missie om deze ‘buitenbeentjes’ zichtbaar te maken. Ze doet een beroep op de maatschappij: laat deze mensen niet aan hun lot over, heb respect voor wat ze hebben meegemaakt en hoe ze overleven, probeer ze niet te veranderen maar ga naast ze staan.
  ,,We willen alles en iedereen maar in hokjes stoppen in dat rare zorgsysteem van ons.’‘
  Na een golf van maatschappelijke onrust over ‘verwarde personen’ (het aantal meldingen van overlast door deze groep was in 2012 in de gemeente Groningen 1024, in 2020 gestegen naar 2796) zag De Jonge haar kans schoon om geld van ZonMw los te krijgen voor een andere aanpak in de hulpverlening voor deze mensen.
  Want je kunt eindeloos praten over de ‘menselijke maat die terug moet in de samenleving’, je kunt beter in de praktijk laten zien wat je bedoelt en dat staven met onderzoek.
  Zo startte in 2019 een samenwerking (‘Verbindende Hulpverlening’) tussen Lentis, Verslavingszorg Noord-Nederland en de gemeente Groningen, gemonitord door Breuer&Intraval, waarbij tien ‘deelnemers’ uit de stad Groningen terzijde werden gestaan door hulpverleners die over de grenzen van hun organisaties en protocollen konden werken.
  Een van de deelnemers was meneer Boot.
  Gewoon vragen: wat heb je nodig?
  ,,Ik geloof dat ik het hele havenwezen wel aan de telefoon heb gehad’‘, zegt sociaal psychiatrisch verpleegkundige Arie Pater van Lentis.
  Pater ontfermde zich over meneer Boot. Of, zoals hij het zelf zegt, hij ging naast hem staan. ,,Niet oordelen, niet sturen. Gewoon vragen: wat heb je nodig? Er lag al zo veel druk op deze man.’‘
  Hij haalde een keer brandstof, regelde een fiets, zorgde voor eten. Overlegde met iedereen die iets te maken had met deze man of met zijn boot. Zaken die hij als medewerker van Lentis normaal gesproken niet zou doen. Omdat het niet zijn verantwoordelijkheid is.
  Het zorgsysteem in Nederland is versnipperd. Organisaties en instellingen behandelen allemaal hun eigen stukje problematiek, gefinancierd voor een specifieke doelgroep of zorglabel. Door privacywetgeving mogen de organisaties geen informatie over personen met elkaar delen waardoor ze nogal eens langs elkaar heen werken.
  In dit project Verbindende Hulpverlening werden de deelnemers – soms met veel moeite – overgehaald om hun wantrouwen te overwinnen en toestemming te geven om die informatie wél te delen. Dat gaf soms ontluisterend inzicht. ,,Er was iemand bij wie wel dertig hulpverleners betrokken waren’‘, vertelt Eylard Haaijer, teammanager van Lentis. ,,Iedereen was bezig met zijn eigen dingetje en het probleem lag ergens in het midden. Niemand pakte het op.’‘
  Arie Pater kent er een mooie metafoor voor. Aan de ene kant heb je de zee, aan de andere kant het strand, maar het leven speelt zich af in de branding. Oftewel: als je alleen in je eigen hokje blijft, mis je een groot deel van wat er werkelijk gebeurt.
  Het lastige is dat het systeem het soms verrekte moeilijk maakt om verder te kijken of te gaan. Pater: ,,Je wilt je hart volgen, maar aan de andere kant is er ook angst.’‘ Angst om het niet goed te doen, om regels te overtreden, om verantwoording te moeten afleggen als het misgaat.
  ,,Dit project heeft me moed gegeven.’‘ Pater schiet even vol als hij het vertelt. ,,Het raakt me echt. Het is zoals Marlieke altijd zegt: organisaties maken niet het verschil, mensen maken het verschil.’‘
  Werken op de grenzen van de regels
  Waar Pater soms angst voelt, is het bij Thea Bulthuis van Verslavingszorg Noord-Nederland vaker boosheid en irritatie. ,,Er zijn in ons werk de afgelopen jaren zoveel protocollen en regels bijgekomen, ik denk ook vanuit de angst om verantwoordelijk gehouden te worden’‘, zegt de ervaren verpleegkundige die ook meewerkte in het project.
  Zelf is ze wel gewend om de randen op te zoeken. Om binnen organisaties de mensen te vinden waarmee ze zaken kan doen. De insteek van dit project – kleur vooral buiten de lijntjes – was haar op het lijf geschreven. Ze werkte jaren namens VNN bij BinG, bemoeizorg in Groningen, waar ook ruimte was om creatieve oplossingen te zoeken. ,,Mijn chef zei wel eens: ik wil niet precies weten wat je doet.’‘
  Werken aan de randen van de samenleving, vraagt werken op de grenzen van de regels. Een van de cliënten van Bulthuis sliep jarenlang in een illegale caravan onder het viaduct bij het Suikerunieterrein. Een soort gedoogplek, al mocht je het niet zo noemen, waar een aantal daklozen bivakkeerde. Totdat er brand uitbrak.
  Bulthuis meldde haar cliënt, die inmiddels in wat kleine tentjes sliep, aan voor het project Verbindende Hulpverlening. Eindelijk lukte het om met meerdere instanties samen te overleggen, waardoor toch iets kon worden geregeld. Een vouwwagen, een rustige plek. Soms kan iets simpels veel voeten in de aarde hebben.
  ,,Wij zijn altijd maar gewend om te gaan behandelen’‘, zegt teammanager Haaijer. ,,Maar deze mensen hebben niet altijd een behandelvraag. Ze willen vaak helemaal niks meer. Of in ieder geval niets wat wij in de aanbieding hebben.’‘
  ‘Dat is heftig hoor: als anderen bepalen wat je moet doen’
  Meneer Boot woont tegenwoordig in een huis.
  Niet omdat Arie Pater of een andere hulpverlener hem daartoe heeft bewogen, maar omdat hij dat uiteindelijk zelf wilde. Zonder de druk die van alle kanten op hem werd gelegd, en de stress die dat veroorzaakte, kon hij zelf een keuze maken.
  Uiteindelijk gaat hij terug naar het water, zegt hij, maar voor nu is het goed.
  ,,Het gaat om autonomie’‘, zegt Marlieke de Jonge. ,,Om zeggenschap over je eigen leven. Het is heftig hoor: als anderen voor je gaan bepalen wat je moet doen.’‘
  Die autonomie is ook nodig binnen de instanties, betoogt zij. Niet dat elke hulpverlener maar zijn gang moet gaan, maar wel dat er ruimte moet zijn om echt naar de mens te kijken. En om, in overleg met collega’s, iets buiten de regels om te doen als het moment erom vraagt.
  ,,Ik ging een keer iets lekkers halen om afscheid te nemen van een cliënt’‘, vertelt Pater. ,,Ik stond in die supermarkt en dacht: ik koop een biertje. Kon absoluut niet. Bier kopen voor een verslaafde! Maar ik deed het toch en hij zei: ‘jij begrijpt mij’. Daarna vertelde hij me voor het eerst dat hij een broer had die hij al tien jaar niet zag. Ik heb contact gezocht met die broer en daarna is hun relatie hersteld. We hadden al vaak gepraat, maar pas toen ik aankwam met dat biertje voelde hij zich gezien.’‘
  Onderzoek: Begrip voor Onbegrepen Gedrag
  Breuer&Intraval onderzocht de ervaringen van deelnemers en hulpverleners tijdens het project Verbindende Hulpverlening. Het gaat om ernstig beschadigde mensen met een carrière van verslaving, psychiatrie en andere toestanden die nergens in het systeem passen en zorgwekkende leefomstandigheden hebben.
  Ze lopen aan tegen de regels en protocollen, de vele loketten en de misverstanden in het doolhof van hulpinstanties, gebrek aan besef hoe je gedrag overkomt, negatieve beeldvorming rond ‘dat soort mensen’.
  Wat volgens de onderzoekers goed werkt: e en vertrouwensband tussen deelnemer en hulpverlener, overleg en samenwerking tussen verschillende hulpverleningsorganisatie, hulpverleners ruimte geven en extra budget (waar hulpverleners in hun gewone werk merken dat alle ‘potjes’ juist verdwijnen) en begrip kweken in de samenleving voor deze ‘buitengewone burgers’.
  Resultaten: van de tien deelnemers zijn er vijf op tenminste één van de beoogde doelen (zoals kwaliteit van leven, gevoel van eigenwaarde, sociale contacten) vooruit gegaan. Vier zijn stabiel gebleven en een is achteruit gegaan. Ook op de onderzochte leefgebieden (zoals huisvesting, geestelijke en lichamelijke gezondheid, overlast, financiën) ging het bij de meeste deelnemers iets beter, constateert Breuer&Intraval.

• 19 juli 2022 – Dagblad van het Noorden:
  Man (48) uit Zuidlaren overlijdt na zware mishandeling in zijn woonplaats. Verdachte (32) aangehouden
  

Een man uit Zuidlaren is dinsdag overleden na een zware mishandeling. ANP

Een man van 48 jaar is maandagavond zwaar mishandeld in een pand op het terrein van Dennenoord in zijn woonplaats Zuidlaren. Het slachtoffer raakte zwaargewond en overleed dinsdag aan zijn verwondingen.
De verdachte, een 32-jarige man uit Zuidlaren, is dinsdagochtend aangehouden.
Wat er precies is gebeurd is niet bekend. De politie is een onderzoek gestart.

• 7 oktober 2022 – Dagblad van het Noorden:
  Man in kliniek in Zuidlaren heeft nek gebroken en is overleden bij zware mishandeling door medebewoner
  Een 48-jarige man is bij een zware mishandeling door een medebewoner van een psychiatrische kliniek in Zuidlaren zo hard achterover gevallen dat hij zijn nek heeft gebroken. Het slachtoffer is overleden. Het voorarrest van de verdachte (32) is met drie maanden verlengd.
  Volgens het Openbaar Ministerie heeft hij het slachtoffer op 18 juli meerdere malen met kracht tegen de borst getrapt. Het slachtoffer zat op een stoel. Als gevolg van het geweld zou hij achterover zijn geklapt. Het slachtoffer kwam zo hard neer dat hij een hoge dwarslaesie opliep, zijn nek was gebroken. De man is aan zijn verwondingen overleden.
  De verdachte is direct gearresteerd. Op een procedurele zitting in de rechtbank in Assen is besloten dat hij vast moet blijven zitten. De man gaat voor onderzoek naar het Pieter Baan Centrum. Het gaat om een bewoner van een psychiatrisch kliniek op het terrein van Dennenoord. Deskundigen van het PBC zullen een rapport opstellen over de vraag in hoeverre hem het misdrijf kan worden toegerekend.
  Tweede levensdelict kliniek Zuidlaren
  Het is de tweede keer in nog geen twee jaar tijd dat er bij de GGZ-instelling in Zuidlaren – zoals het nu lijkt – een levensdelict is gepleegd. Oktober 2020 werd een 53-jarige psychiatrische patiënt door een medebewoner (31) gedood. De dader is vorig jaar veroordeeld tot drie jaar cel en tbs met dwangverpleging. Het slachtoffer was gewurgd, geslagen, gestoken en in zijn gezicht getrapt.
• 30 november 2022 – Dagblad van het Noorden:
  Vrouw uit Groningen kreeg ten onrechte diagnose dementie van psychiater van Lentis in Zuidlaren: ‘Door onderzoek UMCG voorkwam zij levenslange opname in gesloten kliniek’
  

De voormalige onderwijzeres kwam door gedragsproblemen en verward en gevaarlijk gedrag in de GGZ-instelling terecht. Foto: Archief DVHN

Een psychiater en een geriater van GGZ-instelling Lentis in Zuidlaren hebben tegen een gedwongen opgenomen vrouw ten onrechte gezegd dat zij lijdt aan frontotemporale dementie (FTD). Dat stelt de 71-jarige Groningse vrouw, die de artsen voor het medisch tuchtcollege heeft gedaagd.
Dinsdag bleek bij de behandeling van de tuchtklacht in Zwolle dat specialisten van het UMCG in een second opinion concludeerden dat de diagnose van de psychiater en de geriater niet klopte. Op hersenscans waren geen afwijkingen gezien, wat wel gebruikelijk is bij patiënten met deze vorm van dementie. Ook uit andere testen kwam naar voren dat zij geen FTD had. Inmiddels had de vrouw wel bijna een jaar gedwongen opgenomen gezeten.
Gigantische gevolgen
De psychiater adviseerde de rechter om haar via de wet zorg en dwang in elk geval nog een half jaar vast te zetten. Ondertussen had de vrouw zich laten onderzoeken door specialisten van het UMCG. Zij stelden vast dat de diagnose van de psychiater en de geriater van Lentis onjuist was. De rechter besloot toen dat de vrouw niet langer gedwongen opgenomen hoefde te blijven.
Dat is inmiddels ruim een jaar geleden. Zij heeft ondertussen een huis gekocht in een Gronings dorp. Naar eigen zeggen heeft zij haar leven nu op orde. Volgens haar advocaat Sjoerd Visser is met grote stelligheid tegen de vrouw gezegd dat zij frontotemporale dementie had. ,,Zij kreeg te horen dat zij haar hele leven op een gesloten afdeling van een geriatrische inrichting zou moeten blijven. De diagnose, die gigantische gevolgen had, bleek fout.’’
Voormalig onderwijzeres
De vrouw, die tot haar vijftigste onderwijzeres was, werd in het najaar van 2020 met toestemming van de rechtbank op basis van de wet verplichte geestelijke gezondheidszorg gedwongen opgenomen bij een GGZ-kliniek van Lentis in Zuidlaren. Ze vormde een gevaar voor zichzelf en anderen. Ze zou haar huurhuis in Groningen vol gas hebben laten lopen, omdat zij een einde wilde maken aan haar leven.
De psychiater zei op vragen van zijn beroepsgenoten bij het tuchtcollege dat hij op basis van haar agressieve gedrag en andere symptomen tot de conclusie was gekomen dat zij leed aan frontotempale dementie. Hij stelde de diagnose in samenspraak met het multidisciplinair team van Lentis, onder wie de geriater.
Oudere leeftijd
De symptomen die de vrouw had, passen volgens de psychiater ook bij een persoonlijkheidsstoornis. ,,Maar die ontstaat vaak op jongvolwassen leeftijd. Bij haar ontstonden de ernstige gedragsproblemen op oudere leeftijd. We hadden hier te maken met een 69-jarige vrouw die haar gas open liet staan.” Zij had toen al een paar jaar psychische problemen: op 66-jarige leeftijd kreeg zij een strafblad voor bedreiging van een buurvrouw met een mes.
De psychiater en de geriater gaven schoorvoetend toe – op basis van het neuropsychologisch onderzoek van het UMCG – dat zij de verkeerde diagnose hebben gesteld. Het tuchtcollege doet binnen zes weken uitspraak.

• 1 december 2022 – Dagblad van het Noorden:
  Verkeerde diagnose, zoals bij vrouw uit Groningen die aan dementie zou lijden, komt best vaak voor. ‘Iets kan lijken op een depressie, maar ook een hersentumor zijn’
  

De voormalige onderwijzeres kwam door gedragsproblemen en verward en gevaarlijk gedrag in de GGZ-instelling terecht. Foto: Archief DVHN

• 20 mei 2023 – Dagblad van het Noorden – Muntschat van Zuidlaren
• 10 januari 2023 – Dagblad van het Noorden:
  Artsen GGZ-kliniek in Zuidlaren krijgen waarschuwing tuchtcollege voor foute diagnose dementie bij vrouw uit Groningen. Zij zat bijna jaar gedwongen opgenomen

Psychiater en geriater Lentis in Zuidlaren krijgen waarschuwing van tuchtcollege voor fouten bij stellen diagnose gedwongen opgenomen vrouw. Archief DvhN

Een psychiater en een geriater van GGZ-instelling Lentis in Zuidlaren zijn door het medisch tuchtcollege op de vingers getikt voor verwijtbare fouten bij het stellen van een diagnose bij een vrouw (71) die bijna een jaar gedwongen opgenomen zat. De artsen hebben ten onrechte gezegd dat de vrouw uit Groningen lijdt aan frontotemporale dementie (FTD).
Op basis van de diagnose werd de Groningse met een rechterlijke machtiging via de wet zorg en dwang in verpleeghuis De Enk op het terrein van Lentis in Zuidlaren geplaatst. Dat was in maart 2021. Ongeveer een half jaar daarvoor zat de vrouw ook al gedwongen opgenomen, omdat zij een gevaar zou vormen voor zichzelf of anderen. In die periode kwamen de arts en de geriater tot de conclusie dat de vrouw lijdt aan FTD, dat is een vorm van dementie die vooral voorkomt bij jongere mensen en het voorste deel van de hersenen aantast.
Ernstig beschadigd
De vrouw liet enige tijd na de diagnose een second opinion doen bij specialisten van het UMCG. Die kwamen tot de conclusie dat zij niet lijdt aan FTD. De rechter besloot vervolgens dat zij niet langer gedwongen opgenomen mocht blijven. Dat was in september 2021. De Groningse vrouw en haar advocaat Sjoerd Visser vinden dat zij door de artsen emotioneel en financieel ernstig is beschadigd doordat met grote stelligheid is gezegd dat zij FTD had.
De vrouw heeft met haar advocaat een klacht ingediend bij het tuchtcollege, die is eind vorig jaar behandeld. Onlangs is uitspraak gedaan. Het medisch tuchtcollege concludeert dat de diagnose door de geriater en de psychiater, die haar hoofdbehandelaar was, te stellig is gedaan en dat de basis te mager was. Het tuchtcollege wijst erop dat uit alle beschikbare literatuur blijkt dat het heel lastig is om deze vorm van dementie vast te stellen. Daarom moet zeer uitvoerig onderzoek worden gedaan, voordat de diagnose kan worden gesteld. Dat is niet gebeurd.
Op de hersenscan van de vrouw was geen afwijking te zien die duidt op de aandoening FTD. Ook was er in de kliniek geen neuropsychologisch onderzoek gedaan, waardoor de basis om een uitspraak te doen over deze specifieke vorm van dementie naar het oordeel van het tuchtcollege zeer wankel was. De psychiater zei eerder op vragen van zijn beroepsgenoten bij het tuchtcollege dat hij op basis van haar agressieve gedrag en andere symptomen tot de conclusie was gekomen dat zij leed aan frontotempale dementie. Hij stelde de diagnose in samenspraak met het multidisciplinair team van Lentis, onder wie de geriater.
Waarschuwing opgelegd
De psychiater en de geriater vonden het onaannemelijk dat zij een persoonlijkheidsstoornis had, omdat zij pas op latere leeftijd symptomen zou hebben gekregen. Dat past volgens de psychiater niet bij dat ziektebeeld. Naar het oordeel van het tuchtcollege levert dat geen criterium op dat de diagnose FTD kan ondersteunen. ,,Ook zijn in het dossier vele aanwijzingen te vinden die pleiten tegen deze diagnose, zoals het zakelijk uitvoerende vermogen van de vrouw.”
Het tuchtcollege is ervan overtuigd dat de psychiater en de geriater de bedoeling hadden om zorgvuldig en in teamverband te handelen. Maar naar het oordeel van het college hebben zij niet genoeg rekening gehouden met de problematiek rond de diagnose FTD en de grote gevolgen die het voor de patiënt kon hebben. Aan de twee artsen is een waarschuwing opgelegd.