Algemeen

* Monument

Joods monument ‘Groot Bronswijk’

Naam monument: Joods monument ‘Groot Bronswijk’
Vorm en materiaal: Het joods monument ‘Groot-Bronswijk’ te Wagenborgen (gemeente Eemsdelta) is een bronzen plaquette met davidster. In de bestrating voor het gedenkteken is tevens een davidster aangebracht.
Tekst:
De tekst op de plaat luidt:
‘OPDAT WIJ NIET VERGETEN
H. APTROOT
H. LEVIE
B. STOPPELMAN
S. STOPPELMAN.’
De naam van H. Levi staat op het monument verkeerd gespeld zoals blijkt uit de gegevens van de Burgerlijke Stand.
Bijzonderheden: Dit monument heeft het Compliment voor een oorlogsmonument 2016 ontvangen. Deze prijs is georganiseerd in aanloop naar de nationale viering van de bevrijding op 5 mei in Groningen en is een initiatief van de Provincie Groningen, het Nationaal Comité 4 en 5 mei en de Verhalen van Groningen. Op de website de Verhalen van Groningen is meer informatie te vinden over dit monument.
Geschiedenis: Het joods monument ‘Groot Bronswijk’ in Wagenborgen (gemeente Eemsdelta) is opgericht ter nagedachtenis aan vier joodse bewoners van deze voormalige psychiatrische instelling die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gedeporteerd en omgebracht.
De namen van de vier slachtoffers luiden:
Heiman Aptroot, Heintje Levi, Betje Stoppelman en Sinette Stoppelman.
Op het monument staat de naam ‘Heintje Levie’ anders vermeld dan in het Digitaal Joods Monument.
Zij zijn allen op 9 maart 1943 gedeporteerd en op 13 maart van dat jaar in Sobibor om het leven gebracht.
Oprichting: Het monument is opgericht op initiatief van de Stichting Dorpsbelangen.
Onthulling: De plaquette is onthuld in 1990 (Boerderij Groot Bronswijk).
Wijziging: Het gedenkteken is in 2006 verplaatst van ‘de Boerderij’ naar de begraafplaats van de familie Brons op het voormalig terrein van Groot Bronswijk.

15 maart 2006.01 – Herplaatsing monument

15 maart 2006.02 – Herplaatsing monument

15 maart 2006.03 – Herplaatsing monument

15 maart 2006.04 – Herplaatsing monument

15 maart 2006.05 – Herplaatsing monument

Monument Groot Bronswijk

Naam monument: Monument Groot Bronswijk
Kunstenaar: Marte Röling
Vorm en materiaal: Baksteen en kunsstof
Tekst: Dit monument herinnert aan het psychiatrisch ziekenhuis Groot Bronswijk dat tussen 1873 en 2003 in deze omgeving was gevestigd.
Het ontwerp is van Marte Röling en symboliseert de standvastigheid waarmee Trijntje Wolter en Jan Brons, de oprichters van het ziekenhuis, hulp en steun gaven aan hun kwetsbare medemens.
Geschiedenis: Het kunstwerk was een geschenk van de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) aan de gemeente Delfzijl en het dorp Wagenborgen, als dank voor het samenleven met het psychiatrisch ziekenhuis.
Onthulling: 2004

21 augustus 2011

Salem monument

Naam monument: Salem monument
Locatie: Algemene begraafplaats Wagenborgen
Vorm en materiaal: Beton
Tekst: Monument ter nagedachtenis aan de brand in vrouwenpaviljoen Salem op het terrein van psychiatrisch ziekenhuis Groot Bronswijk in de nacht van 24 op 25 oktober 1970. Hierbij zijn zeventien bewoners om het leven gekomen. Zeven van heb zijn bij dit monument begraven, de anderen elders in Nederland.
Geschiedenis: Monument voor de slachtoffers en redders van de brand in Salem, een vrouwenpaviljoen. De brand vond plaats in Groot Bronswijk Wagenborgen en brak uit op 24 oktober 1970 en koste aan 17 mensen het leven.
Onthulling: 24 oktober 2011

Lentis Erfgoed is onderdeel van Lentis.