1976-09 – Personeelskrant Dennenoord – 4e Jrg. No. November

Redaktioneel

Er is een enkel stuk copij blijven overstaan. Sorry, het kon er niet goed meer bij. Om zestien pagina’s te vullen was er weer te weinig, vandaar! Trouwens, liever dan allerlei vreemde vrouwen in onze krant onderdak te verlenen, laten we het bij een krant van 12 pagina’s. Nu een verontschuldiging! Bij de foto’s over de Zuidlaardermarkt in het vorige nummer, stond niet vermeld dat de maker van dit schoons, de heer Hovinga was. Hij stelde de foto’s belangeloos beschikbaar. Dank!
Wie kan de meeste woorden maken van de letters van het woord Sint Nicolaasfeest? Probeer het eens. Wie de meeste heeft, krijgt met Kerst een aardigheidje.
En dan zitten we alweer aan het eind van het jaar en dat betekent dat alweer twee Dennenoorders met pensioen gaan. U leest erover in dit nummer. Er is trouwens toch veel te lezen. We hopen dat u er tussen het dichten van St. Nicolaas liederen door, er even tijd voor vindt.
Er is een reaktie op het artikel van v.d. Meer.
Een hoopvol begin: wij rekenen op méér reakties!
Wat ons op Dennenoord bezig houdt, is een heleboel. Er gaat nogal wat gebeuren! Dan zijn er mensen geslaagd en dat betekent blijdschap en redevoeringen. Er is gedript en geklaverjast, u kunt naar concerten en wat dies meer zij.
Kortom, december blijkt weer een drukke maand te worden. Lees die krant, voor u hem nodig hebt om uw surprises te verpakken.

Beschikking inzake Loonbelasting en Premieheffing

De salarisadministratie
(A. Meijer)

Wat ons bezighoudt

Binnen het kader van de doelstelling van de Vereniging (Bennekom), waarvan dit ziekenhuis mede deel uitmaakt, is ons streven gericht op een christelijke verzorging van geestes- en zenuwzieken. Voor de rest zou ik het hierbij kunnen laten, ware het niet, dat die doelstelling (of is er in feite sprake van een middel tot genezing of tot het lenigen van lijden) blijkt uiteen te vallen in een groot aantal daarvan afgeleide nevendoelen. Indien die nevendoelen afzonderlijk worden beschouwd en men nagaat langs welke weg(en) getracht wordt deze te realiseren, is men bezig ‘zaken’ aan de orde te stellen.
Ten aanzien van het functioneren van Dennenoord als organisatie, blijkt een groot aantal, veelsoortige zaken ons allen dagelijks bezig te houden. Dat achten we op zich een (goede) zaak. Evenwel onderkennen wij de mogelijkheid, dat u omtrent enige actuele, mogelijk meer of minder rooskleurige (mooi woord, mooie kleur) zaken, niet of onvoldoende op de hoogte bent. Daaraan moge dan bij dezen worden gepoogd iets ten goede te doen; op een summiere wijze en mogelijk niet volledig wat het aantal aan de orde te stellen zaken betreft.

1. Bezien over de periode 1970 t/m 1976 constateren we:
   • a. een afnemende gemiddelde bezetting qua aantal patiënten (van 980 tot 820 personen);
   • b. een toenemende gemiddelde bezetting qua aantal personeelsleden (van 580 tot ruim 800 personen).
     • Door deze twee nogal significant te noemen verschijnselen, worden we bij voortduring gedwongen ons rekenschap te geven omtrent:
       • de wenselijkheid van de ontwikkelingen in een dergelijke richting, waarbij nagegaan moet worden in hoeverre deze zich ondanks (exogeen) of dankzij (endogeen) de wijze van functioneren van het ziekenhuis blijken te manifesteren;
       • de haalbaarheid in het (laten) voortbestaan van genoemde ontwikkelingen qua richting en intensiteit, met het oog op een als gewenst verondersteld, blijvend doelmatig functioneren van het ziekenhuis. Anders gezegd: waar ligt de grens tot welke zich beide ontwikkelingen kunnen (blijven) manifesteren? Wellicht niet dáár, waar bij wijze van spreken 100 patiënten door 1000 personeelsleden worden verzorgd. Bepalende en tevens beperkende factoren voor de respectievelijke ‘grensbestanden’ zijn onder meer de positie welke men als ziekenhuis binnen het kader van de regionalisatie (= onderlinge afspraken tussen gelijkgerichte hulpverlenende instanties in een bepaald gebied omtrent uit te voeren taken, etc. en de verdeling daarvan over die instanties) meent te kunnen en/of te moeten kiezen. Een andere bepalende factor is de met één en ander samenhangende hoogte van de verpleegprijs. Het zal wel duidelijk zijn, dat bij ontwikkelingen als gesignaleerd, de verpleegprijs relatief snel stijgt. Een dergelijke stijging dient men echter uiteindelijk als eindig te beschouwen.
2. Mede gebaseerd op de onder punt (1) genoemde overwegingen, lijkt het gewenst maatregelen te nemen welke tot doel hebben om, voor wat betreft iedere functie binnen dit ziekenhuis, de verhouding van het aantal patiënten (nader onderscheiden naar de soorten van behandeling) ten opzichte van het aantal personeelsleden (tevens onderscheiden naar hoedanigheid) bevredigend te doen zijn. Ook de relatie t.o.v. de aanwezige materiële voorzieningen dienen in een dergelijke beschouwing te worden betrokken. Als voorbeeld noemen wij het aanhoudend streven naar uitbreiding van met name het aantal medische specialisten (psychiaters) tegenover het streven naar een meer doelmatig ter beschikking stellen van de aanwezige capaciteit op het gebied van verpleegaccommodaties (paviljoenen).
3. Jawel, mede gebaseerd op hetgeen onder de punten (1) en (2) werd genoemd, zal de aanvankelijke ingediende begroting 1977 worden herzien. Het uiteindelijke resultaat daarvan zal u, zodra dat mogelijk is, bekend worden gemaakt.
4. Iets heel anders: naar mag worden verwacht, wordt volgende maand (december 1976) een begin gemaakt met de bouw van een nieuwe centrale keuken, annex personeelsrestaurant en personeelscentrum. Het zogenaamde Stille Bedrijf zal gedurende de bouwperiode luidruchtig gonzen van met die bouw samenhangende activiteiten (vergaderruimte, opslag klein materiaal, etc.). Vanaf deze plaats vragen wij u vriendelijk om, indien u daartoe de behoefte gevoeld, op gepaste wijze blijk te geven van uw belangstelling omtrent de vorderingen tijdens de bouw van dit complex. Totale kosten? Een kleine 7 miljoen gulden, all-in, dat is nogal wat, vinden wij.
5. Inmiddels zijn alweer gedurende enige tijd plannen in ontwikkeling om te komen tot de vervangende nieuwbouw van de paviljoenen 3 en 12 eb van 7 en 8. Ook het medisch centrum (in het hoofdgebouw) is in genoemde zin aan vervanging toe. Het ontwikkelen en nader uitvoeren van die plannen, blijkt een moeizame bezigheid te zijn. Men dient rekening te houden met een groot aantal beperkende randvoorwaarden, welke onmiskenbaar het bouwproces vanaf het moment van initiatiefneming tot aan het moment van ingebruikneming in negatieve zin beïnvloeden. Zulk een randvoorwaarde kan zijn de beperkte mogelijkheid van personen en/of instanties qua hun fysieke en/of tijdsruimtelijke inzet. De al dan niet als reëel ervaren tegenstrijdigheden in kennis, inzicht en belangen van de plannenmakers en de beoordelaars kunnen eveneens daartoe gerekend worden.
6. Aan het centraal bestuur werd recentelijk medewerking gevraagd tot het goedkeuren van ons voornemen om bij het realiseren van de onder punt (5) genoemde plannen, gebruik te mogen maken van een zogenaamd project-adviesbureau. De eerste contacten met een dergelijk bureau zijn inmiddels gelegd.
7. Het Zuiderpaviljoen is, wat zijn functie en beperkte accommodatie betreft, toe aan een bouwkundige ingreep. De aanvrage tot goedkeuring van die verbouwing is in eerste instantie vertraagd. Overheid en inspectie bleken niet voldoende overtuigd van de zin ervan. Onzerzijds zijn pogingen in het werk gesteld om die visie in gunstige zin te wijzigen. We hebben groot vertrouwen dat die pogingen zullen slagen.
8. Naar mag worden verwacht, zal op basis van de bevindingen van de planologische commissie (weet u nog wel? ja, juist: dié commissie) het Masterplan van Dennenoord (gedateerd: februari 1975) spoedig worden aangepast aan de actuele situatie.
9. De afdeling interieurverzorging blijft, ondanks daartoe in het recente verleden genomen maatregelen, met gebrek aan werk- en opslagruimte kampen. U wordt vriendelijk verzocht om, alvorens u lege bedden bij de heer Veenstra ten opslag wenst in te leveren, daarover contact te willen opnemen met één van de directieleden.
10. De C.A.O. (Collectieve Arbeids Overeenkomst) voor het ziekenhuiswezen (meer dan 200.000 personen betreffende) zal niet eerder dan 1 januari 1977 worden ingevoerd. Dat staat vast. Overigens betekent de invoering van de C.A.O. voor de nederlandse gezondheidszorg een stijging van de kosten met 150 miljoen gulden per jaar. Globaal berekend komt dat voor Dennenoord neer op een stijging van het verpleegtarief met ongeveer drie gulden per dag.
11. Volgens I. van Illich, een amerikaans geleerde van groot formaat, dreigt de moderne wereld ten gronde te gaan aan de institutionalisering (het nader vorm geven aan iets) van alle menselijke activiteiten en de professionalisering (het op een kwalitatief hoger peil brengen van iets) daarvan. men kan zich afvragen in hoeverre genoemd fenomeen zich voordoet in met name instellingen voor de gezondheidszorg, inclusief Dennenoord. Immers, daar en hier lijkt of dreigt specialistische deskundigheid maatgevend te zijn voor wat er gebeurt en niet de behoeften van de individuele zieke mens. Is het misschien zelfs zo, dat die behoeften door de specialistische deskundigheid worden geschapen en de mens als patiënt exemplarisch wordt gecatalogiseerd volgens die specialisaties? Weet u veel? Men zou soms hopen van niet.
12. Begin 1975 is het organisatiebureau McKinsey, op verzoek van het centraal bestuur (Bennekom), gestart met een onderzoek naar de topstructuur van de Vereniging. Tot die ’top’ wordt gerekend het centraal bestuur zelve, de respectievelijke besturen en directies van de ziekenhuizen en het centraal bureau te Bennekom. Verwacht mag worden dat het uiteindelijke resultaat van het onderzoek zal bijdragen tot een beter functioneren van de totale organisatie (Vereniging). Tot heden is nog niet geheel duidelijk hoe daarbij aan te brengen stucturen er zullen komen uit te zien.
13. We gaan weer een periode tegemoet, waarin bij iedereen een relatief grote behoefte ontstaat aan extra warmte en meer licht. Onder normale omstandigheden kan in die behoefte gelukkig op een redelijke wijze worden voorzien door gebruikmaking van electriciteit, gas en water. Abnormaal en onredelijk wordt het pas indien men van mening zou zijn, dat deze schaarste bronnen van energie onbeperkt ter beschikking staan en men zich mede daardoor zou laten verleiden tot een overmatige consumptie ervan.
14. Tot slot wensen wij u de komende maand december goede feestdagen toe.

J.W. Flach

Onze terreinwacht, de heer Kranenborg, gaat weg

3 december 1976 neemt de heer Kranenborg sr. afscheid van Dennenoord. Hij bereikt dan een leeftijd die verband houdt met pensioen. Enkele dagen voor zijn vertrek hadden we een gesprek met hem.

• Redaktie: Een cliché-vraag, maar we willen nu toch ook graag weten hoe lang u hier als wachter over het terrein bent geweest.
• Kranenborg: Dat is ruim 12½ jaar geweest. Ik ben hier gekomen, om precies te zijn 23 maart 1964. Voordien had ik een landbouwbedrijf in Oldehove. Mijn voorganger is nogal plotseling vertrokken, zodat ik veel dingen maar moest zien uit te vinden. Ik ben hier in Zuidlaren naar een politiecursus geweest om de bevoegdheid voor onbezoldigd ambtenaar te halen.
• Redaktie: Hebt u veel kontakt gehad met het plaatselijk politiekorps?
• Kranenborg: Het zit zo, dat ik natuurlijk wel in dienst ben van ‘Dennenoord’, maar wat het onbezoldigd ambtenaarschap betreft, ben ik verantwoording schuldig aan de plaatselijke adjudant.
• Redaktie: U deed ’s avonds de ronde om te kontroleren of het rustig was op het ziekenhuis-terrein?
• Kranenborg: Ja, met m’n hond ging ik dan het terrein op. De eerste 3 à 4 jaar praktisch elke avond. In totaal heb ik achtereenvolgens voor dit doel 4 honden gehad, waarvan twee bijzonder goed afgericht waren. De laatste is in september weggegaan, dat ging me wel aan het hart. Of ik veel moeilijkheden ben tegengekomen in dit werk? Och over het algemeen viel het wel mee. Soms mensen die een borreltje teveel op hadden. Meestal ging het om een waarschuwing in de zin van: Maak niet al te veel lawaai. In de weekenden wil het nog wel eens rumoerig zijn. Ook denk ik aan de vakantieperiode, dan zijn er altijd wel vakantiegangers die op avontuur uit zijn op het terrein van ‘Dennenoord’. Maar we zijn er toch altijd zonder klappen afgekomen, al zeg ik nog wel eens: hoe is het mogelijk. Tenslotte had ik in mijn funktie maar beperkte bevoegdheden.
• Redaktie: Sinds enige tijd is de heer Meerman als 2e terreinwachter benoemd. Dat houdt toch in dat u nu sterker staat bij eventuele moeilijkheden.
• Kranenborg: Ja, maar al een aantal jaren voor die benoeming ging hij met me mee, zoals in de periode dat er karnaval is in Zuidlaren en in de vakantietijd.
• Redaktie: De 30 km? Ook daar blijft het bij waarschuwingen?
• Kranenborg: Vaak wel ja, maar ik heb wel de toezegging het door te geven, waarna de auto van het terrein gestuurd kan worden. De moeilijkheid is dat je zonder apparatuur geen bewijsmateriaal hebt, maar wat dat betreft zijn er veranderingen te verwachten.
• Redaktie: We hebben er nu niet over gepraat, maar we hebben de heer Kranenborg al die jaren ook vaak als chauffeur kunnen zien in de ziekenwagen, zo’n tien weken per jaar, de weekenddiensten meegeteld. Tenslotte vroegen we om één van de ongetwijfeld vele gekke belevenissen, die hij als terreinwachter meegemaakt heeft.
• Kranenborg: Je maakt inderdaad veel gekke dingen mee. Eén ervan zal ik ook nooit vergeten: Dat was met oud & nieuw, ’s nachts om ongeveer half drie. Toen zag ik vier mensen met een emmer over het terrein sluipen. Ik liep ze achterna en zei plotseling: ‘Wat moet dat?’, waarop één van hen zo schrok, dat hij omviel met de armen in de emmer, die goed vol zat met kalk. Ikzelf heb ik flink wat witte spetters op m’n broek gekregen. Het mooie was dat ze er meteen de lol af hadden. De volgende dag hoorde ik dat er elders in het dorp veel schade was aangebracht aan de auto’s d.m.v. witte kalk. Dankzij dit voorval zijn er waarschijnlijk verscheidene auto’s voor kalkgeklieder behoed.

Ik zou graag al degenen willen bedanken voor de medewerking en het begrip die ze vaak aan mij hebben getoond. Daar hebben ze recht op vind ik. Dat heeft mij het werk in vele gevallen licht gemaakt.

Ruilbeurs

Donderdag 2 december is er weer een ruilbeurs in het Personeelscentrum, aanvang om 19.00 uur, een ieder is welkom die iets heeft te ruilen, b.v. sigarenbandjes, postzegels, oude munten, oude prentbriefkaarten of suikerzakjes.

Tot ziens op 2 december

Afscheid F. Driesens

Ook nu weer is er iemand, die van Dennenoord weggaat, omdat hij 65 jaar is. Dhr. F. Driesens, misschien beter bekend als electricien, en als koster van de Ontmoetingskerk. Maar in beide functies was, en is hij nog steeds bekend.
Hij zag er b.v. geen bezwaar in verschillende mensen in hun kamer of kelder voor 1½ uur op te sluiten. Zo stuurde hij eens een dominee van het toilet, om de kerk af te sluiten. Het kon gebeuren dat als je de fiets mee wilde nemen, hij vastgebonden zat……
Driesens is zijn werk begonnen in mei 1933. In 1961 veranderde hij zijn werkkring, en ging naar een koffiezetapparatenfabriek in Assen. Maar in 1968 toch maar weer naar Dennenoord terug, en dan weer als electricien, en tevens koster van de Ontmoetingskerk op Dennenoord, waar hij 2 maal per zondag de nodige werkzaamheden verricht, en de mensen naar hun plaatsen helpt.
Nu per 1 januari gaat hij uit dienst van Dennenoord.
De redaktie dankt de heer Driesens voor dit kort onderhoud en wenst hem met al zijn hobby’s nog een leuke tijd toe, wanneer hij Dennenoord heeft verlaten.

Zijn medisch- en sociaal model met elkaar in harmonie te brengen?

In zijn derde uitnodiging voor een eindje om, vraagt K. v.d. Meer, om reakties en om hem eventueel uit de droom te helpen. Hij doet een sympathieke poging om vanuit de nog recente psychiatrische historie het medische-contra het sociale model nog een te belichten en hij probeert eigenlijk de tegenstelling tussen beide modellen terecht als ondeugdelijk van de hand te wijzen. Hiermede ben ik het van harte eens, echter toch voert van der Meer, zoals vele anderen, zonder het zelf te willen, iets verder in zijn betoog de tegenstelling weer in. Eerst in een korte aanduiding van een experiment, waarbij 18 ernstig gestoorde mensen door 15 personeelsleden worden begeleid, nagenoeg zonder medicatie en in sommige gevallen met gesloten deuren. En vervolgens in de laatste alinea, waar hij zegt: ‘Wie is van hout en wil de klok terugzetten naar de vroegere toestand, toenemen de medicatie nog nagenoeg geheel moest ontberen? Elk experiment in die richting werkend is onmenselijk en kan alleen uit onwetendheid worden ingezet.’
Hier worden twee elementen ingevoerd, nl. het behandelen met gesloten deuren en het behandelen zonder medicatie, waarvan duidelijk wordt gesuggereerd, dat dit onmenselijk is en alleen uit onwetendheid kan worden ingezet. Deze schijnbaar-progressieve redenering, die grote invloed heeft in het huidige psychiatrische handelen, kan mijns inziens grote schade berokkenen aan de door ons te behandelen patiënten, reden voor mij om hier tegen te opponeren.

In een psychiatrisch ziekenhuis als ‘Dennenoord’ is vandaag de dag nauwelijks nog een gesloten deur te vinden, behoudens misschien een enkele isoleer. We zien echter vooral op een opnameafdeling, nogal veel patiënten met b.v. bepaalde psychotische, depressieve of psychosomatische beelden, die zich zeer direkt en intens in hun bestaan zelf bedreigd voelen; deze mensen hebben voor alles een besloten en veilige omgeving nodig, dat betekent mijn inziens nadrukkelijk een gesloten deur. Als we dit aan deze mensen onthouden zien we, dat ze in hun grote angst en paniek de ruimte niet aankunnen, dat hun angst en paniek toeneemt, dat ze iedereen aanklampen of dat ze door de open deur verdwijnen om even later weer terug gehaald te worden, wat zich dikwijls vele malen per dag herhaalt en waardoor door de innerlijke onrust en angst ten zeerste versterkt wordt. Wat we deze mensen in nood wel moeten bieden is een veilige en gesloten omgeving, die niet te klein mag zijn, maar ook niet te groot, beide afmetingen zijn bedreigend. Reeds meerdere keren heb ik de wens van een kleine gesloten afdeling hardop uitgesproken, maar toch is dit nooit gerealiseerd, waarom niet? Omdat wij dacht ik denken, dat een gesloten deur door anderen als een – stap – terug gezien wordt, wat dan tegelijkertijd zou betekenen conservatief en niet-progressief. Ik zou het zo willen stellen: hier wordt voor de zoveelste maal in de naam van een schijn-progressief-beleid onrecht gedaan aan de behandeling van een bepaalde groep patiënten of op een andere wijze uitgedrukt: voor sommige patiënten is een open afdeling een zegen, voor anderen een vloek.
Als tweede element heeft van der Meer ingevoerd het behandelen zonder medicatie. In de laatste decennia hebben we een aantal goede psychofarmaca gekregen, die inderdaad een grote ommekeer hebben teweeg gebracht in de behandeling van de psychiatrische patiënten. Door de psychofarmacotherapie zijn de patiënten ook beter te behandelbaar geworden en zijn we in staat gesteld om ons hele huidige arsenaal aan behandelmethoden op hen los te laten. Toch lijkt het mij goed op te merken, dat onze tranquillizers, minortranquillizers, anti-depressiva en lithiumeen grof geschut voorstellen, d.w.z. onze mendicamenteuze behandeling is weinig doelgericht en treft bijgevolg ook veel naast-het-doel. Dit betekent dat psychofarmacotherapie nog veel beperkingen heeft en heel gemakkelijk schade kan berokkenen en dit moet mijn inziens een te groot optimisme ten aanzien van medicamenteus behandelen beperken. Wel wil ik gaarne onderstrepen, dat de biologische psychiatrie hard werkt en dat allerlei lijnen in deze research zich aftekenen, die een veel meer gericht medicamenteuze aanpak van vele psychiatrische beelden mogelijk maken. Zo lang dit nog niet is verwezenlijk, weken wij mee aan het ongericht behandelen, door te gemakkelijk psychofarmaca voor te schrijven, nogal eens teveel en te hoog gedoseerd. Meent u niet, dat dit bij ons niet voorkomt: niet iedere depressie behoeft anti-depressiva, niet iedere psychose neuroleptica; niet iedere angstneurose anxiolytica en last but not least, niet iedere slaapstoornis slaapmiddelen, die in grote getale en veel te vaak door ons worden voorgeschreven en die vaak juist de slaap blijvend verstoren. Met andere woorden, ook ten aanzien van de medicamenteuze behandeling geldt: voor sommige patiënten is psychofarmacotherapie een zegen, voor anderen een vloek.

Dit betekent in het licht van dit artikel, dat het niet gaat om of gesloten afdelingen of open afdeling en om of medicatie of geen medicatie; dat is namelijk exclusief denken, uitsluitend, belemmerend, polariserend. Om onze patiënten goed te kunnen behandelen, gaat het om goed afschatten van de voor handen zijnde mogelijkheden, die nu eens passen in een medisch model, dan weer beter passen in een sociaal model. Dit vereist inzicht, kennis en vooral echt-menselijk-inzet. Het realiseren van de harmonisering van een medisch en een sociaal model zal mijns inziens allen kunnen, als het gedragen wordt door een ideaal, hetzij een sociaal c.q. socialistisch ideaal, hetzij een christelijk ideaal. Ik denk dat het laatste, aangezien dit ook het sociale ideaal omvat, allen maar hiervoor voldoende is.

J.P. Stuitje

Geachte redaktie

Tot mijn verassing las ik bij een vriendin in uw personeelsblad van sptember 1976, over de vondst bij de afbraak van Paviljoen 14.
Zelf ben ik een van de ondertekenaars. Is het mogelijk dat ik dit nummer van u zou mogen ontvangen? De onkosten zal ik gaarne vergoeden.
Nog altijd denk ik met veel plezier aan de tijd dat ik op ‘Dennenoord’ werkte, van april 1940 tot juli 1945. Al het wel en wee in de oorlog heb ik meegemaakt. De band met elkaar was in die tijd sterk. Je wist er met elkaar wat van te maken. ‘k Herinner mij die avond nu weer heel goed. ‘k Geloof dat er ruimte gemaakt moest worden, voor de patiënten uit ‘Bloemendaal’. De Duitsers hadden het ook al eens bekeken, maar daar was het waarschijnlijk niet goed genoeg voor.
Als er een nieuw Eikenstein komt, zal ik het graag eens willen zien.
Tot mijn spijt kon ik de laatste reünie niet bijwonen.
De psychiatrie heeft mij altijd geboeid en ben daarom na 9 jaar ziekenhuiswerk, er weer ingegaan, en wel op de afdeling Geestelijke Hygiëne van de G.G.G.D. te Amsterdam (22 jaar geleden) en waar ik nu nog werkzaam ben.
Groet Dr. Schroor van mij.
Ik besluit mijn brief met de waardering uit te spreken over de opzet en inhoud van uw personeelsblad, waarvan ik er 4 gelezen heb.

Met de vriendelijke groeten,
Dien Fluuk

FEEST IN EIGEN HUIS

Om direct bij u met de deur in huis te vallen (kijkt u even of hij er nog in hangt) is mij gevraagd, om een visie te geven over de in voorbereiding zijnde feestavonden in de maanden januari en februari.
Dat dit op zichzelf natuurlijk niet zo eenvoudig is, hoef ik u niet te vertellen, want zoveel is er op dit moment uiteindelijk nog niet bekend. Wat mij er dan van bekend is en hoe mijn gedachten er over zijn, zal ik dan trachten aan u duidelijk te maken.
Ten eerste mag ik wel stellen; de feestavonden op Dennenoord waren de afgelopen jaren altijd goed. Tot in de puntjes verzorgd, wat betreft de keuze van artiesten, die men weliswaar ook op de televisie had kunnen bewonderen, doch ‘live’ is natuurlijk altijd gezelliger wat de sfeer betreft.
Dat de S.O.P. heeft besloten om de komende feestavonden in een andere opzet de revue te laten passeren is op zichzelf genomen een voortvloeisel uit diverse vraaggesprekken met personeelsleden. Als ik eerlijk ben, en mijn eerste reactie aan u beken, moet ik toch stellen dat het een reactie was van, moet dat nou, het was toch altijd zo gezellig en voor iedereen wat wils. Toen de eerste reactie wat geluwd was en mijn gedachtegang hierover eens de vrije loop had laten gaan, kwamen er toch wel andere ideeën in mij op. De mogelijkheid om dit jaar zelf daadwerkelijk mee te kunnen doen in de vorm van een quiz, waarin men tezamen met 3 andere collega’s een team kan vormen, is de voorgaande jaren nog niet mogelijk geweest.
Onder leiding van Kick Stockhuizen, u allen bekend, zal zoiets uit kunnen groeien tot een spannend en tijdverdrijvend gebeuren waarbij eigen ingevingen en uitlatingen ook hilariteit kunnen verwekken.
Tevens zijn de teams ingedeeld in 6 hoofdgroepen t.w.:

1. Verpleging
2. Technische dienst
3. Therapie
4. Civiele dienst
5. Medische- en paramedische dienst
6. Administratie

wat de onderlinge strijd en wedstrijdelement zal vergroten, want niemand wil voor de ander onder doen nietwaar? En uit goed ingelichte bron, kan ik u wel vertellen, dat de prijzen ook niet mis zijn en dat is voor de deelnemers uiteraard mooi meegenomen.
Of de juiste reden om deze feestavonden ook van financiële aard zou kunnen zijn, zal ik maar in het midden laten, want dat is per slot van rekening mijn gebied niet, maar de hoofdzaak is natuurlijk dat er een feestavond is, en wat er ook moge komen, na de quiz in de Schouwburgzaal het feest worden voortgezet op de voor de personeelsleden van Dennenoord bekende manier onder de leuze waar wij allen tesamen één zullen zijn.

Personeelslid W.B. afdeling

Eventjes lachen

Amnesty International

Kettingrookster

Specht

Ik ben een boon, als dat niet lekker is

Dropping 18 november

Tegen half acht vertrokken we vanaf Dennenoord, om gezamenlijk met de kazerne aan een dropping meet te doen. Tijdens de busreis werden de papieren waar de spelregels opstonden uitgedeeld. En al pratend en lezend, reden we richting Schoonloo.

Aldaar aangekomen werden we in groepjes van vier personen ingedeeld. De organisatie wilde het liefst twee personen van de kazerne en twee van Dennenoord bij elkaar. Dit ging er vooral om, dat je elkaar wat beter leert kennen. Bovendien kun je best aan een dropping mee doen met mensen die elkaar voor die tijd nog nooit eerder hebben gezien. Dat komt omdat je samen opdrachten moet uitvoeren en dan vanzelfsprekend op elkaar bent aangewezen. Om de 3 minuten werd er een groep ‘gedropt’. Iedere groep begon vol goede moed met ‘Start richting pijl’. Ik denk dat de meeste daar niet veel moeite mee hadden. Ook bij ‘Nederlandse vlag recht’ kon iedereen nog aardig meekomen. Maar snel hierna kwamen de moeilijkheden. Het ging hier om de afkorting van een doodlopende weg. In het reglement stond D.L.W.
Dat is toch niet zo moeilijk? Maar wat gebeurde er? Er stond een bordje met D.W.L. En wij maar blij dat we het reglement goed hadden gelezen, want die wegen konden we overslaan, zoals in het reglement vermeld stond. Toch was er wel een groep die het goed hadden gedaan. Niet omdat ze zoveel verstand hadden van afkortingen, maar omdat ze het gingen vertalen met de woorden ‘deze weg lopen’. Een complimentje voor deze groep. Direkt in het begin was er ook al een opdracht, we moesten een plankje dat beplakt was met viltjes en foto’s goed bekijken. Tot onze verbazing zagen we dat er bierviltjes bestonden waar de heren Den Uil en Wiegel samen op afgedrukt staan. We onthielden of schreven op, wat we zoal hadden gezien. Dit was echter onnodig werk, want het werd niet van ons gevraagd. Er was nog een groep die de ‘clou’ wel doorhad, maar dat is later weer op één of andere manier de mist ingegaan. Chris van de verkenners had het bedacht (de verkenners waren de militairen). Het is een onderdeel van de dienst. Deze jongens hebben veel verstand van velden, bossen, windrichting enz. We waren tenminste blij ingedeeld te zijn bij de verkenners. We dachten dan kan ons niks meer gebeuren. Maar dat was een verkeerde gedachte. Maar goed, nu even over de dropping zelf, Chris zei nl. ‘wedden dat ze nooit meer naar die plaatjes vragen, maar dat het wat met de knopen te maken heeft die in het touw zitten’ en hij had gelijk. Op een gegeven moment moesten we ‘rechts waar de tijd stil stond’. Dat was voor de meesten ook een heel probleem, want op een gegeven moment stond er een wekker op een paaltje. De meesten vonden dat prachtig en sloegen toen direkt rechts af, niet wetend dat de tijd nooit kan stilstaan. Toch was er ook hier weer een groep die het wel doorhad en gewoon rechtdoor ging. We gingen weer verder en moesten een bank links passeren, dat is ook erg moeilijk. Een ieder moet het maar eens proberen. Bovendien is het vermenigvuldigen van hoekstenen helemaal een hele toer. Er waren groepen die er hele rekensommen van hebben gemaakt. Een rebus moest je ook nog oplossen, plaatsnamen kwamen eruit. Wat denkt U van de groep die schreef ‘Kleure broek’ in plaats van Lutjebroek. Bij deze groep waren twee Westerlingen, maar ok twee rasechte Noordelingen. Op een gegeven moment was er een pauze in de route. Daar stonden midden in het bos militairen op ons te wachten met heerlijke snert. Hierbij nog even de complimenten voor de mensen, die dit zo hebben georganiseerd. Bij het begin van het 2e deel van de route, ging iedereen opgewekt verder.
Maar de meesten maakten direkt weer de fout van de doodlopende weg. Het mooiste van deze tocht, was dat je toch telkens weer op het goede ‘spoor’ kwam, al had je ondertussen wel de verkeerde code nummers op de formulieren ingevuld en dat koste je dan weer 10 strafpunten. Maar je meende wel dat je goed zat en dat je het nog niet zo gek deed. Ook was er een groep die erg fanatiek was en de opdrachten letterlijk uitvoerde, n.l. rechts over de berm. Deze groep heeft een heel eind omelopen en één van de leden heeft nog bijna in de mestvaalt gelegen. Zo langzamerhand kwamen we toch aan bij Café Hegeman in Schoonloo.
Hier werden aan een ieder 2 consumptiebonnen uitgereikt door het S.O.P. Ze werden trouwens in alle dank aanvaard. Tegen half twaalf was de prijsuitreiking. De groep die de 1e prijs hadden gewonnen, kregen ieder een paraplu. Ze hadden 100 strafpunten. Dat geeft toch wel aan dat het een moeilijke tocht was. Maar toch een hartelijke felicitatie voor deze groep. Na die tijd gingen we weer richting Zuidlaren. De ‘dichter’ van Dennenoord was weer losgebarsten en hij had al vlug iedereen op z’n hand. Al met al was het een fijne avond, die in ieder geval voor herhaling vatbaar is.
Ook de samenwerking met de militairen was goed en bovendien was het erg gezellig. Maar de volgende keer zou er misschien wat meer personeel aanwezig kunnen zijn. De personeelsleden die vaak meegaan met dergelijke dingen, zijn vaak dezelfden. Zij hebben er geen spijt van. U die niet meegeweest bent, misschien wel. Het was echt de moeite waard.

Janny Klunders

Uitslag prijskaartavond

29 november in het Vormingscentrum

1. Dhr. Nijman, 5570 punten
2. Dhr. R. Dekker, 5276 punten
3. Dhr. Wesseling, 5084 punten
4. Dhr. Vroom, 4969 punten
5. Dhr. Klunder, 4937 punten
6. Dhr. Schuurman, 4926 punten
7. Dhr. ten Hoor, 4921 punten
8. De poedelprijs was voor dhr. Boom, 3462 punten

======================

De volgende kaartavond is op 16 december om half acht in het Vormingscentrum. Het inleggeld bedraagt wederom f 2,50 en er zijn erg mooie prijzen te verdienen.

Samenvatting toespraak tot ziekenverzorgsters

Dames en heren, geachte cursisten,
Zo het zit erop na één dag examen doen.
Na goed en serieus studeren is het voor U dan gelukt Uw diploma te behalen.
De patiënt, de zieke mens, heeft er recht op te worden verzorgd door iemand die het in alle opzichten goed met hem of haar meent en die in staat is tot het bieden van deskundige hulp.
Het aanwezig zijn en de bereidheid tot het helpen is op zich niet voldoende.
Als er namelijk hulp nodig is, zal de gediplomeerde ziekenverzorgster daar best tot beid zijn, en de vraag of zij er ook toe in staat is, ligt voor de hand, gezien Uw eindresultaat van dit examen. Als het de ziekenverzorgster ernstig is met haar beroep, met haar bereidheid om zieke mensen te helpen, dan zal ze al het mogelijke willen doen om die verzorging optimaal te doen zijn.
Met andere woorden, al de kennis die U nu verworven hebt, maakt het U mogelijk in Uw beroep optimaal te kunnen functioneren. Dit optimaal functioneren wens ik U van harte toe als ziekenverzorgster binnen het psychiatrisch ziekenhuis.

B. Nieuwland
Hoofd opleiding

Concerten

• Op zaterdagavond 11 december om 20.00 uur, zal er weer een concert plaatsvinden in de Ontmoetingskerk. Aan dit concert zullenmeewerken: Piet Wiersma, orgel, m.m.v. Gon Mensingh, mezzo-alt.
  • De toegangsprijs is: f 4,-
  • CJP/Pas 65: f 2,-

Graag tot zaterdagavond 11 december

G.J. Tiggelaar
Secretaris

• Maandag 20 december zal het distrikskoor van de Nieuw Apostolische Kerk voor ons in de grote zaal een KERTKONSERT verzorgen. Dit koor wordt gevormd door de plaatselijke koren van de diverse gemeenten in de provincie Groningen en bestaat uit ± 170 leden. Het koor brengt een programma van geestelijke liederen.
  • Aanvang: 8.00 uur
  • In de pauze is er koffie.
• Kerst Concert, Gereformeerde kerk Zuidlaren. Te verzorgen door: Christelijk Zuidlaarder Mannenkoor, dir. Peter Sijbesma; Christelijk Dameskoor ‘Bel Canto’, dir. Piet Wiersma; Christelijk Meisjeskoor ‘Com nu met sangh’, dir. Ab Noordveld; m.m.v. Soliste: Gon Mensink, alt, orgel: Piet Wiersma.

G. Hebels

• • Dinsdag 21 december
  • Aanvang: 20.00 uur

HUISREGELS?

Zoals bekend zijn er in de personeelflats enkele huisregels waarvan het de bedoeling is dat je, je er aan houdt.

Eén van die regels wilden wij even naar voren brengen, omdat er nogal wrijving is ontstaan door het invoeren van deze regel.

Iedereen weet dat er nu geen wachttafel meer is. Het gevolg is dat de wachten ’s morgens direct naar de flat gaan,…… om koffie te drinken. Maar helaas, nu is er een nieuwe regel gekomen. Voor half negen mag er geen koffie gezet worden! Natuurlijk is hier een goeie reden voor. Het is namelijk zo, dat men bang is dat de nieuwe vooropleiding koffie drinkt ’s morgens en daardoor te laat op cursus komt. Deze regel is natuurlijk(!) overbodig, want er is ’s morgens geen nieuwe vooropleiding om koffie te drinken. Deze nieuwe vooropleiding gaat ’s morgens om acht uur naar de eetzaal om te ontbijten.

Deze lui hebben dus geen last van de nieuwe regel. Maar ja,…… we wachten wel.

Wanneer je in de wacht zit, ben je ’s morgens om half acht vrij. Na het overdragen, ga je naar de flat, je hebt echt zin in een lekkere bak koffie. Maar nee hoor, je moet wachten tot het half negen is, dan wordt er koffie gezet, wat dan om kwart voor negen klaar is. Dus tot half negen drink je maar water of zo. Tenslotte valt een biertje zo ’s morgens vroeg ook niet altijd zo best.

De wachten

Ontwikkelingen in de psychiatrische verpleegkunde

Om de eerste aanzet tot de gewijzigde opleiding te kunnen aangeven, moeten wij enige jaren teruggaan, zo ongeveer tot 1969/1970. Toen kwamen vanuit het veld van de psychiatrische ziekenhuizen signalen, dat de opleiding niet meer voldeed aan de eisen die de beroepsoefening stelde,  noch qua vorm, noch qua inhoud.
Alhoewel in de opleiding op dat moment reeds een aantal kleine wijzigingen o.a. ten aanzien van de vooropleiding en het eindexamen werden aangebracht, werd tevens duidelijk, dat een grondige wijziging noodzakelijk zou zijn, om nog van een adequate opleiding tot psychiatrisch verpleegkundige te kunnen spreken. Een aantal faktoren zijn daartoe van invloed geweest. Als belangrijkste faktor moet worden aangemerkt de verandering welke de beroepsuitoefening van de psychiatrische verpleegkundige heeft ondergaan ten gevolge van de ontwikkelingen die zich binnen de geestelijke gezondheidszorg hebben voltrokken en nog voltrekken. Van een meer diagnostisch bezigzijn is de beroepsuitoefening nu meer gericht op het begeleidingsproces van de patiënt vanuit het behandelingsplan; was men voorheen min of meer solistisch bezig nu is samenwerking, zowel disciplinair als interdisciplinair, noodzakelijk.
Een andere faktor is geweest de gewijzigde inzichten met betrekking tot het opleiden van jonge mensen, met name, dat opleiden een continue proces is, dat zowel in de ‘opleidingsafdeling’ als in de praktijk plaats vindt. Zoals ik reeds aangaf heeft de beroepsuitoefening van de psychiatrisch verpleegkundige een verandering ondergaan. Door de ontwikkeling ten aanzien van de kwaliteit van zorg, dat wil zeggen een hulpverlening afgestemd en op behoefte en de mogelijkheden van de hulpvragende c.q. de psychiatrische patiënt bij zijn verblijf in een psychiatrisch instituut, worden aan de psychiatrisch verpleegkundige andere eisen gesteld dan vroeger.
Met name wordt ingezien dat het leefmilieu van essentieel belang is als ondersteuning van het proces naar herstel. Dit aspekt, waarvan de zorg behoort tot de taak van de psychiatrisch verpleegkundige maakt het noodzakelijk dat, mede gezien de vereiste continuïteit in de zorg, de psychiatrisch verpleegkundigen gestalte geven aan een disciplinaire samenwerking. Bovendien is het interdisciplinair samenwerken een grote rol gaan spelen in de geestelijke gezondheidszorg, derhalve ook bij de pschychiatrisch verpleegkundigen. Om als psychiatrisch verpleegkundige gericht bezig te kunnen zijn, om gezamenlijk aan het proces naar herstel te kunnen werken, is het noodzakelijk dat een verplegingsplan wordt opgesteld, dat uitgaat van en gericht is op het gezonde in de patiënt, dat dit wordt gehanteerd, geëvalueerd en steeds weer bijgesteld. Om de psychiatrisch verpleegkundige in staat te stellen aan de eisen die deze beroepsuitoefening stelt, te kunnen voldoen, hem die kennis en kunde te geven dat hij op adequate wijze kan funktioneren, was een herziening van de opleiding, zowel naar inhoud als vormgeving noodzakelijk.
De inhoud van de opleiding, welke zowel theoretische als praktische aspekten omvat, heeft een verbreeding en een verdieping ondergaan, hetgeen resulteerde in een uitbreiding van de reeds bestaande leerstof, zijn er vakken zoals o.a. andragogie, trainingen sociale vaardigheden en maatschappijleer toegevoegd, welke noodzakelijk werden geacht om de psychiatrisch verpleegkundige die kennis meet te geven, welke nodig zijn voor een adequate beroeps-uitoefening. Immers nu bekend is dat de mogelijkheden van de psychiatrische patiënt groter zijn dan veelal wordt verondersteld is het noodzakelijk dat de psychiatrisch verpleegkundige op de juiste wijze hierop kan reageren. Daarom zal hij/zij bijvoorbeeld moeten weten op welke wijze geobserveerd moet worden, hoe een gesprek moet worden aangegaan, waarop daarbij gelet moet worden, hoe intens een dergelijk gesprek mag zijn en hoelang.
Een ander aspekt is bijvoorbeeld de wijze waarop een patiënt tegemoet getreden moet worden. Hoe moet de houding zijn als een patiënt meerdere keren hetzelfde vraagt, of een bepaald storend gedrag vertoond.
Hoe werkt men met een groep, wat betekent het in een groep te zijn?
Deze voorbeelden zijn nog met vele aan te vullen.
Daar het steeds duidelijker wordt, dat er niet gesproken kan worden van een theoretisch en een praktische opleiding, maar dat het gaat om een totaal opleidingsgebeuren met theoretische en praktische aspekten, was het noodzakelijk om niet alleen het theoretisch aspekt, maar ook het praktische gedeelte te herzien.
Het is verplicht gesteld dat de leerling praktijkervaringen verwerft in de verpleging van patiënten in de volgende situaties:

• observatie/kortdurende klinische behandeling
• revalidatie/recocialisatie
• geronto psychiatrie
• langdurig verblijf

elk gedurende een periode van 7 maanden met daarnaast een praktijk-leerperiode van 2 à 3 weken op de afdeling activiteiten therapie. Op deze wijze krijgt de leerling een groot aantal leerervaringen aangeboden. Naast deze verplichte perioden blijft er gezien de duur van de opleiding van 36 maanden nog een aantal maanden over om de leerling ook met andere mogelijkheden naar psychiatrische hulpverlening kennis te laten maken. Naast de inhoudelijke wijzigingen van de opleiding, is ook de vorm van de opleiding gewijzigd. De belangrijkste aspekten daarbij zijn:

• de invoering van een introduktieperiode, vallend binnen de duur van de opleiding
• de examen-vorm

In de opleiding worden de somatische vakken aan het einde van de tweede leerperiode afgesloten als 1e deel examen… Dit om de somatiek in het kader van de totale psychiatrische verpleegkundige zorg aan de psychiatrische verpleegkundige zorg aan de psychiatrische patiënt in het 3e jaar beter te kunnen integreren.
Het eindexamen vindt plaats in de vorm van een eindgesprek aan de hand van een casus, waarbij alle aspekten van belang zijn voor de psychiatrische verpleegkundige beroepsuitoefening, aan de orde komen. Het is daarom van belang, dat een verpleegkundige vanuit het praktijkveld bij dit gesprek betrokken wordt.

B. Nieuwland,
Hoofd opleidingen

Ondernemingsraad

Jammer, maar het verslag van de ondernemingsraad ontbreekt dit keer. Allerlei omstandigheden, met name tijdgebrek op het critieke moment, maakte het onmogelijk een verhaal te bieden. Graag een volgende keer beter!

N.C.B.O. VOLKSGEZONDHEID

De secretaris: S. Rutgers
Oude Zeegserweg 25
Zuidlaren, Tel.nr. 3834

PUZZELRUBRIEK

Maak hier 4 beroepen van

Sint Nicolaasfeest

Uitslag oktobernummer

Uitslag na 3e ronde

Aan het personeel van ‘Dennenoord’ Zuidlaren

Bij deze bieden wij onze verontschuldiging aan met betrekking tot de gehouden feestavond op dinsdag 16-11-1976. Wij betreuren het ten zeerste, dat door een fout, geslopen door de organisatie, er velen van u teleurgesteld naar huis zijn teruggekeerd, hoogstwaarschijnlijk met de gedachte nooit meer op een dergelijke invitatie van de ‘Adolf van Nassau’ kazerne in te gaan.

Deze reactie is te begrijpen, maar zij zullen alles in het werk stellen de goede verstandhouding met U te herstellen,

Hoogachtend,
P.J. Weeda,
P.P.H. van Deelen,
Vertegenwoordiger feestcommissie

Eindexamens

Eindexamen Ziekenverzorgenden – 25 oktober 1976

• Mej. H. Brouwer
• Mej. T. Jager
• Mej. M. Meulenkamp
• Mej. J.M.E.A. Schaap
• Mej. K.R. Schepel
• Mej. M. van der Veen
• Mej. J. Visser
  • Afgewezen 2 kandidaten

Overgangsexamen Ziekenverzorging – 26 oktober 1976

• Dhr. A. Kuiper
• Mej. C. van Tongeren
  • Afgewezen 3 kandidaten

MUTATIES

In dienst:

Uit dienst:

Adreswijzigingen:

Gehuwd:

Uit, gezellig!

KERKNIEUWS

Kerkdiensten in de ‘Ontmoetingskerk’

• 5 december, 9.45 uur: Ds. S.W.R. Polman, kollekte voor de Ned. Stichting Leprabestrijding, 19.00 uur: Ds. S.W.R. Polman
• 12 december, 9.45 uur: Ds. B. Oosterhoff, kollekte voor Ho Shuk Wun, 19.00 uur: Ds. B. Oosterhoff
• 19 december, 9.45 uur: Dhr. A. Wouda (Leger des Heils, Lutjegast), kollekte voor de ‘Dennenoord’-gemeente, 19.00 uur: Ds. W.M. van Lynden
• 25 december, 1e Kerstdag, 9.45 uur: Ds. S.W.R. Polman (preek), Ds. B. Oosterhoff (liturgie), kollekte voor Kerk en Israël
• 26 december, 2e Kerstdag, 9.45 uur: Ds. B. Oosterhoff (preek), Ds. S.W.R. Polman (liturgie), kollekte voor Nes Ammim
• 31 december, oudjaarsdag, 19.00 uur: Ds. J.W. Vlaanderen
• 2 januari, 9.45 uur: Ds. J.W. Vlaanderen, viering van het Heilig Avondmaal, kollekte voor ‘Kleine Geluiden’ + avondsmaalkollekte, 19.00 uur: Ds. J.W. Vlaanderen

Voor nadere bijzonderheden omtrent de kerstviering, zie mededelingen vormingswerk en geestelijke verzorging.

Eucharistievieringen in het Vormingscentrum

• 2 december, 15.30 uur: Pastoor F. Sleegers
• 23 december, Kerstviering, 15.30 uur: Pastoor F. Sleegers

Gevonden voorwerpen

Op het terrein van Dennenoord en in verschillende gebouwen, worden regelmatig diverse voorwerpen gevonden, afkomstig van patiënten, bezoek patiënten of personeelsleden.
Deze voorwerpen komen meestal bij de boekhouding terecht, maar…… ze worden praktisch nooit door de eigenaar weer opgehaald.
Wij willen dan ook iedereen erop attent maken dat gevonden voorwerpen ten alle tijden ingeleverd c.q. opgehaald kunnen worden bij de boekhouding. Om even een greep te doen uit onze collectie gevonden voorwerpen:

• auto- huissleutels
• dames- en herenpolshorloges
• jassen
• sierraden
• brillen
• etc.

Mededeling

van het vormingswerk

• Woensdagavond 1 december zal de gezamenlijke Sinterklaasviering plaats hebben in de Grote zaal van het vormingscentrum. Na de begroeting van onze hoge gast, zal de avond verder verzorgd worden door Theaterburo ANOVA, met een gevarieerd showprogramma.
  • Aanvang: zeven uur
  • Traktatie in de pauze
• Op vrijdag 3 december zullen Sint Nicolaas en zijn Pieten de paviljoenen bezoeken.
• Zaterdagmorgen 18 december kunt u in de grote zaal gaan kijken naar de kleurenfilm ‘LAAT JE NIET KISTEN’. De schoolkinderen van een Tjechisch bergdorpje hebben het plan opgevat, om onder leiding van hun onderwijzer een sprookje te gaan opvoeren. Voordat het zover is, dat het toneelstuk voor het voerlicht kan komen, moeten er echter heel wat problemen worden overwonnen. Hoe deze problemen opgelost worden vertelt deze film.
  • Aanvang: 10.00 uur
  • S.v.p. vooraf koffie drinken op de afdeling

Voordeel kolom

Kortingscommissie